Nuce Logo

نوچەنێت: رادیۆفەردا

لە یاداشتێکدا ڕۆژنامەی جمهوری ئیسلامی ئاماژەی بەوە کردووە، کە زۆرینەی ئەندامانی ئەنجومەنی چاودێری کردن لە قۆناغە جیاوازەکاندا باوەڕیان بەوەیە کە "دەسەڵاتەکانی سەرکردایەتی سەرترە لە یاسا" و هەروەها دەسەڵاتی ئەم ئەنجومەنەی لە سەروو یاساکان هەبووە، ئاماژەی بەوەشکردووە کە لە ئێستادا "ئەنجوومەنی سەرپەرشتیکردن" خۆی بووەتە "یەکێکە لە گرنگترین کێشەکانی وڵات."

ئەم ڕۆژنامەیە بە ئاماژەدان بەوەی کە حوکمەکانی شەریعەت ناتوانن بنچینەی کۆمەڵگا و حکومەت بن لە جیهانی ئەمڕۆدا، زیادی کرد کە یەکێک لە مەرجە جەوهەریەکانی حکومەت لە جیهانی ئەمڕۆدا "پابەندبوونە بە یاسا".

لەم یاداشتەدا بە ئاماژەدان بەو راستییەی کە "زیاتر لە سەد ساڵە بەسەر ئەو بانگەشەیەی ئەو زانایە ئایینیانەدا تێپەڕیوە کە "لەبەرئەوەی شەریعەتمان هەیە، پێویستمان بە یاسا نییە"، هاتووە: دەشڵێت "لە شەریعەتدا جگە لە ژمارەیەکی سنووردار لە پەیڕەو و یاسا کە لەسەری ڕێککەوتوون و پێویست و دڵنیایە، زۆربەی رێسا کۆمەڵایەتییەکان لەلایەن فەقێناسانەوە ناکۆکییان لەسەرە و ناتوانن ببنە بنەمای کۆمەڵگا و بەڕێوەبردنی حکومەت".

ئەم ڕۆژنامەیە رایگەیاندووە، کە "یەکێک لە مەرجە جەوهەریەکانی حکومەت لە جیهانی ئەمڕۆدا پابەندبوونە بە یاساوە". ئاماژەی بەوەشکردووە کە "جیاوازی هەیە لە نێوان "فەتوا" کە بنەمای بەڕێوەبردنی کۆمەڵگا بێت [یان] یاسایەکی ستاندارد بێت کە یەکسانە و لەسەر بنەمای بەرژەوەندی گشتی دامەزراوە".

لە بەشێکی ئەم یاداشتەدا باس لەوەش کراوە کە پاش تێپەڕبوونی زیاتر لە چل ساڵ بەسەر دەستووری کۆماری ئیسلامی کە بڕیار بوو چوارچێوە و پێوەر بۆ بەڕێوەبردنی کۆمەڵگا بێت، هێشتا بە پێی "زۆرێک لە زانایانی ئایینی" و تەنانەت ئەو فەقێیانەش کە دەبێ پارێزەری ئەم دەستوورە بن، "دەستوور پێگەیەکی ناوەندی لە بەڕێوەبردنی کۆمەڵگادا نییە".

ئەم ڕۆژنامەیە هەروەها نووسیویەتی "دابەزاندنی پێگەی ئەنجومەنی شارەزایانی سەرکردایەتی و دامەزراندنی ئەنجومەنی لاواز، کە توانای راپەڕاندنی ئەرکی سەرپەرشتیکردنیان نییە"، "پێکهێنانی ئەنجومەنی ئیسلامی بێتوانا"، هاتنە سەرکاری "حکومەتەکان بەبێ دەسەڵاتی پێویست" بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی وڵات" و "کشانەوەی دامەزراوە بەهێزەکان لە چوارچێوەی دەسەڵات و ئەرکە یاساییەکان". لە ئەنجامدا وا دەردەکەوێت کە "بە مشەخۆر زانینی یاسایە".

ڕۆژنامەی کۆماری ئیسلامی زیادی کرد "گەڕانەوە بۆ ڕێبازی رەسەنی شۆڕش" و "ئەو رێگایەی کە محەمەد بەهەشتی لە دەستووردا دایناوە" "زەرورەتێکی حەتمییە بۆ چاکسازی لە کاروباری وڵات".

ئەم ڕۆژنامەیە داوای "پابەندبوون بە دەستوور"، "جوڵەی هەموو دامودەزگاکان لە چوارچێوەی یاسایی" و "داننان بە مافەکانی میللەت" و داننان بە "مافی چارەنووس، مافی بەشداری کۆمەڵایەتی و سیاسی" دەکات، مافی رەخنەگرتن و ناڕەزایەتی دەربڕین، مافی چێژوەرگرتن لە ژیان بە خۆشگوزەرانی و ئاسوودەیی، مافی دامەزراندن، مافی دادگاییکردنی دادپەروەرانە" لەسەر بنەمای "بەشی سێیەمی دەستووری کۆماری ئیسلامی" بوو.

ئەم یاداشتەی ڕۆژنامەی کۆماری ئیسلامی لە حاڵێکدا کە نزیک بە سێ مانگ بەسەر دەستپێکی ناڕەزایەتییە سەرتاسەرییەکانی ئێران تێدەپەڕێت و دەزگا ئەمنییەکانی کۆماری ئیسلامی سەرەڕای سەرکوتی بەربڵاوی ناڕەزایەتی و کوشتاری بەربڵاوی خەڵکی ناڕازی، نەیانتوانیوە ئەم ناڕەزایەتیانە ڕابگرن.