ئوردن مۆڵەت بە حزبی بەعس دەدات وەرگێڕان

نوچه‌نێت

حزبی دەعوەی عێراقی بە سەرۆكایەتی نووری مالیكی ناڕەزایی لە مۆڵەتپێدانی حزبی بەعس لەلایەن ئوردنەوە دەردەبڕێت و حزبی ناوبراویش لە راگەیێندراوێكدا وەڵامی دەعوە دەداتەوە و دەڵێ‌ زیاتر لە 76 ئێمە هەین.

ماڵپەڕی كەناڵی حوڕەی ئەمریكی شەوی رابردوو 28ی ئایاری 2023 لە راپۆرتێكدا ئەو ناڕەزاییە دەخاتەڕوو كە لە لایەن حزبی دەعوەی ئیسلامییەوە راگەیێندراوە، لەسەر بوونی حزبی بەعسی عەرەبی ئیشتراكی لە ئوردن. دەعوە لە راگەیێندراوێكدا بە توندی دژی مۆڵەتپێدانی فەرمی حزبی بەعس  دەبێتەوە و بە "بەعسی سەدامی" ناوی دەبات و پێیوایە ئەمە كارێكی دوژمنكارانە و جاڕسكەرانەیە. دەعوە هۆشداری دەداتە ئوردن كە ئەم كارە لە دژی سەقامگیری عێراقە و لەگەڵ  بنەمای دراوسێیەتی عێراق و ئوردن ناگونجێ، بۆیە بە پێویستی دەزانێ‌ حكومەت پێداچوونەوە بۆ ئەو بڕیارە بكات.

بەعس 76 ساڵە لە ئوردن دامەزراوە كەچی شیعەكانی عێراق تازە پێی دەزانن

حزبی بەعسی ئوردنی بە توندی وەڵامی حزبی دەعوەی داوەتەوە و بە بەیاننامەیەكی فەرمی كە لەسەر زاری زوهێر رەواشدە جێگری سکرتێری حزب بڵاوكراوەتەوە. جیا لەوەی حزبی دەعووەی ئیسلامی بە بەكرێگیراو وەسف دەكات. لە وەڵامەكە باس لەوەیش دەكات كە حزبی دەعوە "نەزانە" چونكە ئاگاداری ئەوە نییە دەیان ساڵە حزبی بەعس لە ئوردن وەك حزبێكی فەرمی بوونی هەیە.

حزبی بەعس لە بەیاننامەكەی قسەكانی ئاراستەی دەعوە دەكات و دەڵێ‌، “ئەوەی لە راگەیێندراوەكەی ئێوە  هاتووە، دەبەنگی و نەزانییەكی گەورەیە و نازانن حزبی بەعسی ئوردن زیاتر لە 76 ساڵە  هەیە، رێكخستەكانی حزب لە سەرەتای پەنجاكانەوە گەیشتووەتە ئوردن و لە ساڵی 1954 بەگوێرەی بڕیاری دادگە تۆمار كراوە. لە ساڵی 1992 لە لیستی حزبە سیاسییەكان تۆماركراوە و ئێستایش تەنیا بەگوێرەی یاسای ژمارە حەوتی 2022 مۆڵەتەكەی نوێكراوەتەوە”.

حزبی بەعسی ئوردنی ئەوەیش بە بیر دەعوە دەهێنێتەوە كە ئەو بەیاننامەیان دەستوەردانە لە كاروباری ناوخۆی ئوردن، ئوردن وڵاتێكە سەروەریی خۆی هەیە. بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی لەلایەن ماڵپەڕی حوڕەی ئەمریكی بڵاوكراونەتەوە، 26 حزبی سیاسی كە هەندێكیان بێ جەماوەرن لە ئوردن هەن و بەگوێرەی یاسای ئەم وڵاتە كاردەكەن.

ئیبراهیم سومەیدعی كە شرۆڤەكارێكی سیاسی عێراقییە و لە ئوردنە، لەبارەی راگەیێندراوەكان لێدوانی بۆ حوڕە داوە و دەڵێ‌، "هەستیارییەكی زیادەی تێدایە و كاریگەری ئەم جۆرە راگەیێندراوانە لە پەیوەندی نێوان ئەم دوو وڵاتە سنووردار دەبێت". سومەیدعی لەسەر لێدوانەكەی بەردەوام دەبێت و دەڵێ‌، "حزبی بەعس لە چەندان وڵاتی عەرەب هەیە و مۆڵەتپێدراوە، ئەمە جگە لەوەی عێراق و سووریا. حزبی بەعس لە ئوردن حزبێكی زۆر لاوەكییە و ناتوانی لە چوارچێوەی گشتی نەتەوەیی وەربگرێت و هەڕەشەی دژایەتی لە دەوڵەتی عێراق بكات".

ئەو چاودێرە سیاسیە پێیوایە راگەیێندراوەكەی حزبی دەعوە زیاد لە پێویست هەستیاری تێدایە، چونكە وەك دووپاتی دەكاتەوە حزبی بەعسی ئوردنی حزبێكی بچووكە و بەشێكی فەرمییە لەژیانی سیاسی ئوردن.هەر چەندە حزبی دەعوەی ئیسلامی لە راگەیێندراوەكەی داوا لە وەزارەتی دەرەوەی عێراق دەكات، بانگهێشتی باڵیۆزخانەی ئوردن بكات و پەیامی ناڕەزاییان پێبدات لەسەر مۆڵەتدان بە بەعس. كەچی تا ئێستا لەسەر ئاستی فەرمی لە هەر دوو وڵات هیچ روونكردنەوەیەك نەبووە. 

خالید شنیكات كە توێژەرێكی سیاسی ئوردنییە باسی لەوە كردووە حزبی بەعسی ئوردنی لە پەنجاكانی سەدەی رابردووەوە هەیە و وەك تەواوی حزبەكانی تری ئوردن لاوازە و بنكەی حەماوەری نییە. ئەو توێژەرە باس لەوە دەكات ئوردن بۆ چاكسازی سیاسی كۆمەڵێك مەرجی بۆ دامەزراندنی حزب داناوە، حزبی بەعسیش پابەندبووە پێی بۆیە مۆڵەتی پێدراوە.

خالید شنیكات لە بەشێكی تری لێدوانەكەی باس لەوە دەكات كە بەشێك لە حزبە عێراقییەكان دژایەتی ئەو بابەتە دەكەن، بە پاساوی بوونی رەغد سەدام حوسێن لە ئوردن، بەڵام دووپاتی دەكاتەوە، داڵدەدانی رەغد پەیوەندی لایەنی مرۆییەوە هەیە و ئامانجی سیاسی لە پشتەوە نییە.

حزبی بەعسی ئیشتراكی لە ساڵی 1947 دامەزراوە، لە عێراق لە ساڵی 1968 تا 2003 دەسەڵاتی گرتووەتە دەست و لە ئەنجامی تاوانەكانی ئەم دەسەڵاتە بەگوێرەی یاسا بەعس قەدەغە كراوە. جگە لە عێراق بەعس لە سووریایش دەسەڵاتدارە و بەگوێرەی راپۆرتەكەی حوڕە لە لبنان و سوودان و توونس و مۆریتانیا و ئوردنی، بەعس هەبووە. 
 

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین