ئاڤی شلایم مێژوونووسی جوو : موساد جووەكانی لە عێراق دەركرد وەرگێڕان

نوچه‌نێت

ماڵپەڕی میدڵ ئیست ئای بەریتانی باسی لەوە كردووە ئاڤی شلایم مێژوونووسی جوو، لە كتێبێكی نوێدا دووپاتی لەسەر ئەوە كردووەتەوە كە بەڵگەی هەیە ئیسرائیل لە پەنجاكانی سەدەی رابردوو دەستی لە هێرشكردنە سەر جووەكانی عێراق هەبووە.

شلایم كە خۆی مامۆستای فەخرییە لە پەیوەندیی نێودەوڵەتی لە زانكۆی ئۆكسفۆرد، لە یاداشتە نوێیەكەی بە ناوی “سێ‌ جیهان: یادەوەری جووێكی عەرەب”، باس لە وردەكاری ژیانی منداڵی خۆی دەكات وەك جوویەكی عێراق كە دواتر بۆ ئیسرائیل دوورخرایەوە، ئەم كتێبە كە هەفتەی داهاتوو بڵاودەبێتەوە دەڵێ‌، موساد تەقینەوەی لە عێراق ئەنجام داوە، بۆئەوەی جووەكان دەربكات و پەلە لە گواستنەوەیان بۆ ئیسرائیل بكات.

بەگوێرەی ئەو خستنەڕووەی كە شەممەی رابردوو لە گۆڤاری سپیكتاتۆری بەریتانی بۆ یاداشتەكە كراوە، شلایم لە یادەوەرییەكانی باسی بەڵگەیەك دەكات لەسەر تێوەگلانی زایۆنیزم لە هێرشە "تیرۆریستییەكان" كە بوونە هۆی كۆچی بە كۆمەڵی جووەكان لە عێراق لەنێوان 1950 و 1951، وەهاش وەسفی بەڵگەكەی دەكات كە گوایە ناتوانرێت نكۆڵی لە راستیەکەی بكرێت.

ئاڤی شلایم

راپۆرتەكەی میدڵ ئیست ئای ئاماژەی بۆ قسەیەكی شلایم كردووە، كە باسی لەوە كردووە، لە توێژینەوەیەكی چڕی تاكەكەسی بەوە گەیشتووە هێرشێك لە مانگی كانوونی دووەم 1951 لە كنێستی مەسعودە شەمتۆف لە بەغدا بە بۆمبی دەستی لە لایەن عەرەبێكەوە ئەنجام دراوە، كە چوار جووی كوشتووە. بەڵام تەقینەوەكانی تر لەلایەن موسادی ئیسرائیلی ئەنجام دراون.

شلایم دەڵی ئەو كارانە بۆیە ئەنجام دراون تا پەلە لە گواستنەوەی 110 هەزار جووی عێراق بۆ ئیسرائیل بكرێت كە تازە ئیسرائیل دامەزرا بوو. شلایم لە ساڵی 1945 لە بەغدا لە دایكبووە، باوك و دایكی پەیوەندییەكی بەهێزیان لەگەڵ تاكەكانی ئەو كەمینە جووە هەبووە كە لە عێراق مابوونەوە و بەڵام دواتر ئەو كاتەی تەمەنی پێنج ساڵان بوو، دوای ئەو تەقینەوانەی كە جووەكانیان لە بەغدا كردە ئامانج، ناچار بوو لەگەڵ خێزانەكەی رابكات.

شایەنی باسە 800 هەزار جوو كۆچیان كردووە یانیش لە وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقیا دەركراون لە ساڵی 1958 وە تا هەشتەكانی سەدەی رابردوو، زۆربەشیان لە ئیسرائیل نیشتەجێبوون. لە ساڵی 2005 جووی رۆژهەڵاتی كە بە جووی مزراحیم دەناسرێت، رێژەی 61% ئیسرائیلیان پێكدەهێنا. 

ئەو هێرشانەی كە شلایم باسی دەكات دوای دووساڵ لە دامەزراندنی دەوڵەتی ئیسرائیلی لە ساڵی 1948 ئەنجام دراون. شلایم لە كتێبەكەی باسی ئەوەیشی كردووە جووەكانی عێراق تا چلەكانی سەدەی بیستەم رووبەڕووی رق و كینە "دژە سامی" نەبوونەتەوە، تا ئەو كاتەی گومانیان لێكرا بەشداربووبن لە نسكۆ و لە داگیركردنی بەریتانی بۆ عێراق لە ساڵی 1941 . ئاماژە بۆ ئەوەش دەكات پرۆژەی زایۆنیزم وایكرد جووەكان لە تەواوی وڵاتانی عەرەبی لە هاووڵاتییەكی بەرێزەوە ببن بە تابووری پێنجەم و هاوپەیمان بن لەگەڵ دەوڵەتی نوێی زایۆنیزم.
 

سەرچاوە : ماڵپەڕی کەناڵی جەزیرە
 

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین