عێراق رێككەوتنێكی نەوتی شاردۆتەوە وەرگێڕان

نوچه‌نێت

دەسەڵاتدارانی عێراق وردەكاریی ئەو داهاتە ئاشكرا ناكەن، كە لە رەوانەكردنی نەوت بۆ لبنان دەستیان دەكەوێت، ئەویش لە چوارچێوەی رێككەوتنێكە محەمەد شیاع سوودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق مانگی رابردوو بڕیاری دا ساڵێكی تر نوێ بكرێتەوە، لەگەڵ زیادكردنی بڕی نەوتەكە لە ملیۆنێكەوە بۆ ملیۆنێك و ن 500 هەزار تۆن لە ساڵێكدا، بۆ بەكارخستنی وێستگەكانی كارەبای لبنان دوای پاڵاوتنی ئەو نەوتەی عێراق بۆ ئەوەی لەگەڵ وێستگەكان بگونجێ‌.

بەپێی بڕیاری حكومەتی عێراق، بەگوێرەی رێككەوتنەكە نەوتی قوڕسی سووتەمەنی رەوانەی لبنان دەكرێت، ئەو رێككەوتنە بۆ یەكەم جار لە تەمووزی 2021 ئەنجام دراوە، سەرەتای تشرینی یەكەم/ ئۆكتۆبەری داهاتوو نوێ دەكرێتەوە، بە زیادكردنی نیو ملیۆن تۆن نەوت، بێ ئەوەی گۆڕانكاری لەو بەشە بكرێت كە پەیوەندی بە قازانجی عێراق لە بەرانبەر پێدانی ئەو نەوتە هەیە. واتە خزمەتگوزاری تەندروستی و بەروبومی كشتوكاڵی و لایەنەكانی تر، كە بە بەگوێرەی نەوتەكە دیاری دەكرێن. 

بەڵام عێراق تا ئێستا روونی نەكردووەتەوە ئاخۆ بە كردار لە بەرانبەر ئەو نەوتە چی دەستكەوتووە. بە تایبەتی كە دەزانرێت بودجەی ئەمساڵ و دوو ساڵی داهاتوو 2024 و 2025 هیچ تێبێنییەكی لەسەر ئەو داهاتە تێدا نییە و هیچ ئاماژەیەك بە سوودەكانی نەكراوە. 

بە پێچەوانەی رێككەوتنی نەوتی لەگەڵ ئوردن، وەزارەتی نەوتی عێراق یان كۆمپانیای هەناردەكردنی نەوتی عێراق "سۆمۆ" هیچ روونكردنەوەیەكی لەسەر داهاتی رێككەوتنی نەوتی لەگەڵ لبنان نییە. بەرپرسێكی دیاری وەزارەتی نەوتی عێراق بە رۆژنامەی عەرەبی جەدیدی راگەیاندووە، "وڵاتەكەی نەوت بە دۆلار بۆ لبنان دیاری دەكات، كە گوایە دەبێت ئەو پارەیە لە بەرانبەر بەدەسهێنانی عێراق لە خزمەتگوزاری پزیشكی و چارەسەریی و بەروبومە كشتوكاڵییەكان و لایەنەكانی تری بازرگانی دابشكێنرێت. بەڵام تا ئێستا هاتنی هیچ یەكێك لەم خزمەتگوزارییانە بۆ عێراق تۆمار نەكراوە". 

بودجەی سێ ساڵ بە هیچ شێوەیەك ئاماژە بەو نەوتە ناكات كە بە لبنان دەفرۆشرێت

ئەو بەرپرسەی وەزارەتی نەوت ئاشكرایشی دەكات، "شاندێكی فەرمی دەچنە لبنان بۆ ئەوەی تاوتوێی وردەكاری دانەوەی ئەو پارەیە بكەن" بەرپرسەكە روونیشی دەكاتەوە،"كەموكوڕی جێبەجێكردنی بڕگەكانی نەوتەكە ناكەوێتە ئەستۆی بەیرووت، بەڵكو بە هۆی تەنگژەی سیاسی بەغداوە بووە كە زیاتر لە ساڵێكی خایاند و حكومەت گۆڕا، بە شێوەیەك عێراق هیچ داواكارییەكی بۆ وەرگرتنی ئەو خزمەتگوزارییە نەكردووە بۆ وەرگرتنەوەی پارەكە، ئەمەیش كەمتەرخەمی لایەنی عێراقییە".

بەڵام بەرپرسێكی تری وەزارەتی نەوت رێككەوتنی واژۆكراوی 2021ی بە رێككەوتنێك وەسف كرد "كە زیاتر سیاسییە نەوەك بازرگانی" هەروەها ئەو بەرپرسە گوتیشی، "زیادكردنی بڕگەی خزمەتگوزاری تەندروستی و چارەسەری و كشتوكاڵی بە عێراق بدرێت، جدی نەبووە، چونكە ئەگەر چاوەڕوانی دانەوەی بەهای ئەو نەوتە بكەین كە رەوانەی لبنان دەكرێت بە نرخی ئێستای نەوت لە بازاڕەكانی جیهان، مانای ئەوەیە دەبێت زیاتر لە 20 ساڵ خزمەتگوزارییەكان و بەروبومی كشتوكاڵَی لە لبنان وەربگرین  لە بەرانبەر پێدانی سێ ساڵ نەوت".

ئەگەر بەگوێرەی رێككەوتنەكە بێت تا 20 ساڵی تر دەبێت لبنان خزمەتگوزاری تەندروستی و بەروبومی كشتوكاڵی بە عێراق بدات

ناسر كنانی شارەزا لە كاروباری ئابووری عێراق لە لێدوانێكی بۆ رۆژنامەی عەرەبی جەدید دەڵێ‌، "بڕیاری رەوانەكردنی نەوت بۆ لبنان لە بەرانبەر هەندێك خزمەتگوزاری تا ئێستا هیچ سوودێكی ئابووری بۆ عێراق تۆمارنەكردووە، ئامانج لە بڕیارەكە رزگاركردنی لبنان بوو لە داڕووخان، ئەمە بابەتێكە زیاتر دەچێتە ژێر فشاری هەندێك بابەتی سیاسی لە ناوچەكە".

ئەو شارەزایە دەشڵێ‌، "هەندێك لایەنی حكومی هەیە دەبێت چاودێری دانەوەی پارەكانی ئەو نەوتە بكەن، بەڵام هەموو دەزانن كە بارودۆخی لبنان بە شێوەیەك نییە هیچ خزمەتگوزارییەك پێشكەش بكات، بەڵكو ئەو پێویستی بە هاوكاری نێودەوڵەتی هەیە لە هەموو بوارەكاندا، بۆیە دەڵێین ئەم رێككەوتنە سیاسییە و ئابووری نییە". لبنان بە دەست داڕووخانی ئابووری دەناڵێنێ‌ و بانكی نێودەوڵەتی بارودۆخەكەی بە قووڵترین داكەوتەی ئابووری لە مێژووی نوێ وەسف دەكات.

 

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین