چەككردنی ئۆپۆزسیۆنی كورد.. ئایا بەغدا باجی رێككەوتنەكەی لەگەڵ تاران دەدات؟ وەرگێڕان

نوچه‌نێت

راگەیاندنی رێككەوتنی سنووری عێراق و ئێران، بۆ راونانی ئۆپۆزسیۆنە چەكدارە کوردەکانی ئێران، زۆرێك لە چاودێرانی تووشی سەرسوڕمان كردووە، چونكە هێڵەكانی رێككەوتنەكە گشتین و كۆمەڵێك كێشەی نوێ دەردەخەن، كە روون نییە بەغدا چۆن دەتوانێ‌ چارەسەریان بكات.

بەگوێرەی راگەیاندنی حكومەتی عێراق، بەغدا و تاران لەسەر ئەوە رێككەوتوون، دوای بڵاوكردنەوەی پاسەوانی سنوور رێگری لە دزەكردنی چەكدارەكان بۆ ئێران بكەن، دوای دەرچوونی فرمانی گرتنیان بەگوێرەی یاسا داواكراوان رادەستی ئێران بكەن و هێزەكان چەك بكەن و سەربازگەكان نەهێڵن.

عەلی مەعمووری شرۆڤەكاری سیاسی لە عێراق بۆ ماڵپەڕی كەناڵی حوڕەی ئەمریكی دەڵێ‌، "ئەم سێ‌ خاڵە ئاڵۆزییەكی زۆر بۆ بەغدا لەخۆ دەگرێت، تەنانەت هاوشێوەی ئەو ئاڵەنگارییە بێت كە رۆژێك لە رۆژان رێكخراوی تیرۆریستی داعش دروستی كردبوو". مەعمووری لەسەر قسەكانی بەردەوام دەبێت و دەڵێ‌، "روون نییە چۆن حكومەتی عێراق دەتوانێ‌ بێ‌ زیانێكی گەورە جڵەوی هەزاران چەكدار بكات، كە راهێنانیان پێكراوە، لە ژینگەیەكی شاخاوی راهاتوون و تەنانەت بێ ئومێدن".

حزبە كوردییەكان كە ئۆپۆزسیۆنی ئێران و لە عێراق كار دەكەن، دیارترینیان كۆمەڵە و پژاك و حزبی دیموكرات، خەبات، پارتی ئازادی كوردستانین، ئەوانە بە هەزاران چەكداریان هەیە و مەشقیان پێكراوە و لە شەڕی شاخەكان و پارتیزانی راهاتوون. ئەمەش بەگوێرەی چەندان راپۆرتی نێودەوڵەتی و رۆژنامەكان.

چاودێرێكی سیاسی: رێككەوتنی بەغدا و تاران واقیعی نییە

مەعمووری دەشڵێ‌، "خاڵی یەكەم پەیوەندی بە بڵاوكردنەوەی پاسەوانی سنوور هەیە لە سنووری نێوان عێراق و ئێران كە ئەو ناوچانە سەر بە هەرێمی كوردستانی عێراقن، ئەمەش مانای ئەوەیە پێویستە هاوكاری لەنێوان هەولێر و بەغدا هەبێت، لەگەڵ بوونی هاوئاهەنگییەكی ئەمنی چڕ بۆ زامنكردنی بەرەی پشت پاسەوانانی سنوور" جگە لەمەیش مەعمووری ئاماژە بۆ ئەوە دەكات خاڵی چەككردن و رادەستكردنی داواكراوان بە شێوەیەكی گەشبینانە نووسراوە و لە واقیعەوە دوورە.

ئەو خاڵەی كە مەعمووری و چاودێرانی تر تووشی نیگەرانی دەكات ئەوەیە، ئێران تا 19ی ئەیلوول دەرفەتی بە عێراق داوە بۆ جێبەجێكردنی بڕگەكانی رێككەوتنەكە وەك گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رۆژی دووشەممە باسی كردووە و گوتویەتی، "ئاسایش بۆ ئێران گرنگە، ئێمە پابەندین بە سەقامگیركردنی، دوای وادەی كۆتایی، ئەگەر رێككەوتنەكە جێبەجێ نەكرا، ئەوا ئێمە لە چوارچێوەی پاراستنی ئاسایشی ئێران بە بەرپرسیارێتی خۆمان هەڵدەستین".

مەعمووری دەڵێ‌، "ئێران ساڵانێكی زۆرە بە دەست بوونی رێكخراوی چەكداری وەها دەناڵێنێ‌، توركیایش بە هەمان شێوە، ئەم دوو دەوڵەتە دەیان ساڵە نەیانتوانیوە لەسەر خاكی خۆیان رێگری لەو چەكدارانە بكەن، چۆن عێراق دەتوانێ‌ بە كەمتر لە مانگێك ئەو كارە بكات؟"

یاسن عەزیز كە چاودێرێكی سیاسی كوردە باس لەوە دەكات پەیوەندی نێوان هەرێم و حكومەتی فیدڕاڵی بە قۆناغێكی باش تێپەڕ نابێت، بە هۆی جێبەجێ نەكردنی پابەندییەكانی حكومەتی فیدڕاڵی بەرانبەر بە هەرێم بە تایبەت لە بابەتی بودجە، بۆیە "بیرۆكەی بڵاوكردنەوەی سوپای عێراق لەسەر سنوورەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ وڵاتانی تر، قبووڵكردنی زەحمەتە، لە سایەی ئەو پەیوەندییە ناسەقامگیرەی نێوان هەولێر و بەغدا". عێراقیش لەو كاتەدا كۆشش دەكات بۆ ئەوەی سنووری خۆی لەگەڵ ئێران كۆنتڕۆڵ بكات. 

ئاژانسە ناوخۆییەكانی عێراق بڵاویان كردووەتەوە، بەغدا لە مانگی رابردوو كامیرای چاودێری لەسەر هێڵی سنووری لە دیالەوە تا هەرێمی كوردستان داناوە، هاوكات وەزارەتی ناوخۆی عێراق لە تەمووزی رابردوو رایگەیاندووە سەنتەرێكی كامیرای چاودێری سنووری كردووەتەوە. یاسین عەزیز بۆ كەناڵی حوڕە باسی لەوە كردووە جیاوازی لە بۆچوونی كورد لە سەر ئەو بابەتە هەیە و دەشڵێ‌، "تەنگژەیەك لەنێوان هەولێر و سلێمانی هەیە بۆیە تا ئێستا بۆچوونی كورد لەسەر ئەم بابەتە یەكگرتوو نییە".

ئێران و توركیا دەیان ساڵە نەیانتواینوە هێزە كوردییەكان قەدەغە بكەن ئەی چۆن داوا لە عێراق دەكەن بە مانگێك ئەو كارە بكات؟!

هەولێر هاوكارە

كیفاح مەحموود كە لە خولی پێشوو راوێژكاری سەرۆكی هەرێمی كوردستان بوو، باس لەوە دەكات لە بابەتی كۆنتڕۆڵكردنی سنوورەكان هەولێر تا رادەیەكی زۆر هاوكاری بەغدا دەبێت. كیفاح مەحموود بۆ حوڕە دەڵێ‌، "حكومەتی هەرێم لە دانوستاندنی سێقۆڵی ئێران و عێراق و كوردستان بەشدار بووە، كە ئەم رێككەوتنەی لێ گەڵاڵە بووە، هێزەكانی سنووریش لە هەرێمی كوردستان دامەزراوەیەكی سەربازی عێراقییە، راستەوخۆ لە هەموو رەهەنەدەكانی لۆجیستی و كارگێڕی و جووڵە وابەستەی بەغدایە". 

هێشتا كاردانەوەی جەماوەری روون لەناو هەرێمی كوردستان لەسەر ئەو رێككەوتنە نییە، بەڵام هەندێك لە حزبە كوردییەكانی ئێران كە رێككەوتنەكە دەیانگرێتەوە، لەگەڵ هێزەكانی هەرێمی كوردستان و عێراق بەرەنگاری رێكخراوی تیرۆریستی داعش بوونەتەوە، ئەو كاتەی كە دەستیان بەسەر ناوچەیەكی فراوانی عێراق گرتبوو. بەڵام كیفاح مەحموود دەڵێ‌، "حكومەتی هەرێمی كوردستان كە مەسرور بارزانی سەرۆكایەتی دەكات و قوباد تاڵەبانی جێگریەتی، نوێنەرایەتی تەواوی كوردستان دەكات، بۆیە رێككەوتنەكە بە رەزامەندی و هاوكاری تەواوی سلێمانی و هەڵەبجە و هەولێر و دهۆك تێپەڕیوە".

جگە لەمە ئەو چاودێرە باس لەوەیش دەكات، لە بەرژوەندی هەرێمی كوردستانە رێككەوتنەكە جێبەجێ بكرێت، چونكە گوتاری سیاسی هەرێمی كوردستان هەمیشە دووپاتی لەسەر رێزگرتن لە پەیماننامە و رێككەوتنە نێو نەتەوەیەكان كردووەتەوە كە پەیوەستن بە بوونی هێزی ئۆپۆزسیۆن و پەنابەری بیانی، ئەمە سەرەڕای ئەو پەیوەندییە مێژووییەی لە نێوان هەرێمی كوردستان و ئێران هەیە بە تایبەتی لە بواری بازرگانی و وەبەرهێنان. كیفاح مەحموود دەشڵێ، "لە بەرژوەندی كوردستان و ئێران و عێراق بە ئاشتی بژین".

كێشەی نوێ

ئەحمەد سوهەیل چاودێری سیاسی عێراق هۆشداری لەوە دەدات كە نابێت لە سنوورەكانی عێراق، دەست بخرێتە شانەی نوێی زەردەواڵەوە. ئەو چاودێرە بۆ ماڵپەڕی كەناڵی حوڕە دەڵێ‌، "لە حاڵەتی رژدبوونی حكومەت لە جێبەجێكردنی رێككەوتنەكە ئەوا قوربانییەكان سەربازە عێراقییە هەژارەكان دەبن، كە هێشتا دوای ساڵانێك لە شەڕی داعش هەناسەیان بۆ نەگەڕاوەتەوە".

چەكدارانی پژاك

سوهەیل سەرنجی ئەوەیش دەدات كە ئەو رێككەوتنە دەبێتە سەرەتایەك بۆ فراوانبوونی هەژموونی حەشدی شەعبی لە سنوورەكان، چونكە ئەوان ئێستا لە سەر سنوورەكانی عێراق و ئێرانن لە دیالە و  كوت و بەسرە، لە سنوورەكانی سووریا و عێراقن لە ناوچەكانی ئەنبار و مووسڵ، دواجاریش شەڕەكە دەبێتە هۆی ئەوەی حەشد لە پانتایەكی فراوانتری سنوور بڵاوببنەوە، "ئەمەیش وێنەكە ئاڵۆز دەكات و كێشەی نوێ دروست دەكات".

تاران هەرێمی كوردستان بەوە تۆمەتبار دەكات كە داڵدەی "گرووپە تیرۆریستییەكان" دەدات كە مەبەستی هێزە كوردییەكانە و گوایە تۆمەتبارن بە هێرشكردنە سەر ئێران، بۆیە سوپای پاسدارانی ئێرانیش چەندان جار بنكەكانی ئەو گرووپانەی لە هەرێمی كوردستان بۆردومان كردووە.

لە ئەیلوولی رابردوو دەسەڵاتداران لە هەرێمی كوردستان باسیان لەوە كردووە بە هۆی مووشەك و درۆنی سوپای پاسدارانی ئێران بۆ سەر گرووپەكان 11 كەس كوژراون. وەزارەتی دەرەوەی عێراقیش سەركۆنەی ئەو هێرشانەی كردووە، هێزە سەربازی و ئەمنییەكانی ئێران باسیان لەوە كردووە، ئەوان لە بە ئامانجگرتنی ئەو گرووپانە بەردەوام دەبن كە بە تیرۆریستیان دەزانن.
 

سەرچاوە: ماڵپەڕی حوڕە 

 

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین