شه‌ڕى ئۆكرانیا و رووسیا له‌سه‌ر خاوه‌نى "پاڵتۆ"
نووسینى: جه‌وده‌ت هۆشیار
توێژه‌ره ئۆكرانییه‌كان ده‌ڵێن، نیكۆڵاى گۆگۆڵ نووسه‌رێكى ئۆكرانییه، هه‌ر چه‌نده به رووسى نووسیویه‌تى، كه‌چى توێژه‌رانى رووس وه‌ڵامیان ده‌ده‌نه‌وه و ده‌ڵێن، خاوه‌نى "پاڵتۆ"، "ئێواره‌كانى گوندێك له نزیك دیكانكا" "پشكنه‌رى گشتى" "روحه مردووه‌كان" و شاكاره ئه‌ده‌بییه‌كانى تر، نووسه‌رێكى رووسه، هه‌ر چه‌نده خاوه‌ن ره‌چه‌ڵه‌كێكى ئۆكرانییه، چونكه ئه‌و شاكاره ئه‌ده‌بیانه به زمانى رووسى نووسراون.
شه‌ڕى رووسیا و ئۆكرانیا بۆ ئه‌ده‌ب و كولتوور په‌ڕیوه‌ته‌وه
پێڕاگه‌یشتنى گۆگۆڵ
گۆگۆڵ له خێزانێكى ئۆكرانى گه‌وره بووه، كه به زمانى باوى ئۆكرانى گفتوگۆیان كردووه، زمانى دایك له لاى خۆشه‌ویست بووه، كه‌چى له قۆناغى خوێندنى ئاماده‌یى فێرى رووسى بووه، ئه‌و كات زمانى رووسى زمانى ده‌سته‌بژێرى سیاسى و رۆشنبیرى بووه، زمانى خوێندن و نووسراوه فه‌رمییه‌كان و بازرگانى بووه له ئۆكرانیا. ئه‌و كات بۆچوونێكى باو هه‌بوو گوایه زمانى رووسى به تاكه زمانى شیاوى داهێنانى ئه‌ده‌بى ده‌زانرێ، گوگوڵیش به كارامه‌یى له داهێنانه‌كانى به‌كارى هێناوه.
له‌مێژ بوو رووسیا و ئۆكرانیا دوو زمانیان به‌كارهێناوه، مه‌به‌ستمان ئه‌وه‌یه دوو زمان له یه‌ك ناوچه به‌كاربهێنرێن، قسه‌كه‌رانى ئه‌و زمانه یان ئه‌ویتریان به‌گوێره‌ى بارودۆخى مه‌به‌ستدار به‌كاریان ده‌هێنا. بۆ نموونه له رووسیا قه‌یسه‌رى دوو زمان به‌كارده‌هات، ئه‌وانیش فه‌ڕه‌نسى و رووسى بوون، یه‌كه‌میان له چینى باڵاى كۆمه‌ڵگە و نووسراوه بازرگانییه‌كان به‌كاردەهات، ئه‌وه‌ى دووه‌میان له ژیانى رۆژانه، به تایبه‌تى له‌نێو عه‌وامى خه‌ڵك. هه‌مان دیارده‌یش له ئۆكرانیا تێبینى كراوه، له‌وێ زمانى رووسی زمانى ئه‌ده‌بێكى رژد و نووسراوه فه‌رمییه‌كان بوو، كه‌چى زمانى ئۆكرانى ته‌نیا بۆ ژیانى رۆژانه به‌كارده‌هات له‌گه‌ڵ هێندێ كارى ئه‌ده‌بى كۆمیدى ساده.
بۆیه مه‌حاڵ بوو رۆشنایى به‌خۆیه‌وه ببینێ و ببیته نووسه‌رێكى رژد له میانه‌ى نووسینى كاره ئه‌ده‌بییه‌كان به زمانى ئۆكرانى. نووسینى شیعر به ئۆكرانى شێوه‌یه‌كى خراپى هه‌بوو، بە هۆی ئه‌م هۆكارەیش بوو كه زۆرێك له نووسه‌رانى ئۆكرانى به زمانى رووسى بنووسن، یان به زمانى ئۆكرانى و رووسى بنووسن، ئۆكرانى بۆ نووسینى ساده و كۆميدى، رووسیش بۆ كارى مه‌زن و رژد.
هاوچه‌رخه‌كانى گۆگۆڵ چ ده‌ڵێن؟
بانتیلیمۆن كولیش كه نووسه‌رێكى ئینسكلۆپیدیایى ئۆكرانییه و یه‌كه‌م كه‌سه ژیاننامه‌ى گۆگۆڵى نووسیوه‌ته‌وه ده‌ڵێ، "یه‌كێك له رێكه‌وته به به‌خته‌كانى ژیانى نووسه‌رى ئێوارەکانی گوندێكى نزیك دیكانكا، زمانى رووسییه، نه‌وه‌ك ئۆكرانى، هه‌ر ئه‌و زمانه‌یش له‌لاى ئه‌و بووه‌ته زمانى داهێنان" كولیش پێیوایه گۆگۆڵى گه‌نج له باوكه ئه‌دیبه‌كه‌ى پاڵنه‌رى یه‌كه‌می وه‌رگرتووه بۆ وێناكردنى ژیانى ئۆكرانی، به‌ڵام نه‌یتوانیوه هێنده ئۆكرانى بزانێت تا ته‌واو سه‌ربه‌ستانه و داهێنه‌رانه به‌م زمانه بنووسێت.
میخائیل مه‌كسمۆڤیچ كه له نزیكه‌وه گۆگۆڵ ده‌ناسێ و ده‌ڵێ، "ئه‌و ئۆكرانى ده‌زانێ، به‌ڵام حه‌زى به‌مه نه‌ده‌كرد، بۆیه رێگه په‌سه‌ندكراوه‌كه‌ى هه‌ڵبژارد" بێگومان گۆگۆڵ زمانى ئۆكرانى ده‌زانى، چه‌ندان خه‌سڵه‌تى فه‌رهه‌نگى و زمانى و واتایى و رێتمى نووسینه‌كانى به زمانى رووسى دیاره، ئه‌ى كه‌واته بۆ زمانى ئۆكرانى نه‌نووسیوه؟
گۆگۆڵ دركى به‌وه كردووه، كه‌موكوڕییه‌كه‌ى له زمانى ئۆكرانى و دواكه‌وتنى زمانه‌كه له ئه‌ده‌بدا، ده‌بنه به‌ربه‌ستى رێگه‌ى چالاكییه ئه‌ده‌بییه‌كانى، ئه‌مه‌یش كۆسپ بۆ ئه‌و ئه‌ركه داهێنانه داده‌نێن كه خۆى له‌سه‌ره‌تاوه بۆ خۆى دیارى كردووه، سه‌ره‌ڕاى ئه‌مه‌یش به‌كارهێنانى زمانى ئكۆانى كاریگه‌رى كاره‌كانى له رووسیا كه‌متر ده‌كاته‌وه.
له هه‌مان كاتدا هه‌ڵوێستێكى شه‌رمه‌زاركه‌رانه له ئیمپراتۆرییه‌تى رووسى له به‌رانبه‌ر زمان و كولتوورى ئۆكرانى هه‌بوو، ئه‌مه‌یش له لاى گوگوڵ شاراوه نه‌بوو، به‌ڵكو ئه‌و كات هێرشێكى راسته‌وخۆ له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتدارانى قه‌یسه‌رى له سه‌ر قوتابخانه‌ى ئۆكرانى و نووسه‌رانى ئۆكرانى و زمانى ئۆكرانى هه‌بوو، ته‌نانه ئه‌مه گه‌یشته ئه‌وه‌ى نكۆڵى له بوونى زمانێكى وه‌ها بكرێت. ئه‌م نكۆڵێكردنه ته‌نیا له‌سه‌ر ئاستى فه‌رمى نه‌بوو، به‌ڵكو له‌لاى ژماره‌یه‌ك ره‌خنه‌گریش هه‌بوو له‌وانه فیساریۆن بیلینسكى كه ره‌خنه‌گرێكى به‌ناوبانگى رووسى بوو، گه‌یشته ئه‌وه‌ى بڵێ زمانى ئۆكرانى ته‌نیا به شیعرى میللى پارێزگارى له‌خۆى كردووه، زمانێكى ئه‌ده‌بى ئۆكرانى نییه، به‌ڵكو شێوه‌زارێكى بچووكى ناوچه‌یى هه‌یه كه ئۆكرانییه، ئه‌مه له پاڵ چه‌ندان شێوه‌زارى تر، به‌ڵكو ئۆكرانى شێوه‌زارێكى بچووكى رووسییه، بۆ چیرۆكى كۆمیدى كورت گونجاوه.
به‌ڵام گۆگۆڵ هه‌رگێز خۆى له چیرۆكه كۆمیدییه‌كان و هه‌قایه‌ت و به‌سه‌رهاته ئۆكرانییه‌كان به‌دوور نه‌گرت، كه ئه‌و كات بنه‌مایه‌كى رێزگرتن بوو بۆ مۆداى ئه‌و كات له سانت پترسبۆرگ بۆ هه‌ر ئۆكرانییه‌ك. به‌ڵام گۆگۆڵ بیرى له ئامانجى باڵاتر ده‌كرده‌وه، كه پێیوابوو جگه له زمانى رووسى مه‌حاڵه بێته‌دى. ئه‌و كات له تواناى هیچ نووسه‌رێك نه‌بوو ئه‌و زمانه فه‌رامۆش بكات، كه له‌سه‌ر ئاستێكى به‌ربڵاو به‌كاردێت، له برى ئه‌وه زمانێكى به‌كاربهێنێ كه كه‌متر باوه، چونكه ئه‌مه وایده‌كرد سه‌یرتر ده‌ربكه‌وێت. بۆیه گۆگۆڵ باوترین زمانى به‌كارهێنا.
ئه‌و كاته‌ى گۆگۆڵ ده‌ستى به چالاكى ئه‌ده‌بى كرد، شاره‌زاییه‌كه‌ى له زمانى رووسى ته‌واو نه‌بوو، به هۆى ئه‌مه‌وه له‌لاى ئه‌دیب و ره‌خنه‌گرانى رووس تووشى ره‌خه‌نه‌یه‌كى تووند بووه‌وه، ئه‌و ده‌یانگوت، زمانه رووسییه‌كه‌ى كرچوكاڵه، ئه‌ندریه بیلى ده‌ڵێ، "هه‌ندێك جار گۆگۆڵ وا هه‌ست ده‌كات بیانییه، زمانى رووسى له‌لا باوه، به‌ڵام نه‌بووه‌ته زمانى دایك، ئه‌و به ئۆكرانى بیرده‌كاته‌وه و به رووسى ده‌نووسێ، له ته‌واوى ژیانى هه‌وڵى داوه فێرى رووسى بێت، به‌پێى توانا لێى شاره‌زابێت، له‌م بواره‌یشدا سه‌ركه‌وتنێكى بێ وێنه‌ى به‌ده‌ست هێناوه". هه‌ندێك له ره‌خنه‌گرانى رووس پێیانوایه، مه‌زنده‌ى ئه‌وه‌ى گۆگۆڵ نووسه‌رى ئۆكرانى نموونه‌یه‌كى زیندووه، بۆ ئه‌و به‌دحاڵیبوونه و نكۆڵیكردن له‌و راستییه‌ى كه ئه‌ده‌بى نیشتمانى له ده‌ره‌وه‌ى زمانى نیشتمانى بوونى نییه، ئه‌وا زمان ته‌نیا سیسته‌مێك یان كۆمه‌ڵێك ئاماژه‌ى مردوو و خامۆشه، به‌ڵكو گوزارشت له رۆحى مرۆایه‌تى ده‌كات به هه‌موو قووڵایى و جۆراوجۆرییه‌ى بێ سنووره‌كه‌ى، به رۆحى نیشتمانییشه‌وه.
به‌ئۆكرانیكردنى گۆگۆڵ
له‌م ساڵانه‌ى داوییدا كۆمه‌ڵێك توێژینه‌وه‌ى ئۆكرانى سه‌باره‌ت به ژیانى گۆگۆڵ و ئه‌ده‌به‌كه‌ى ده‌ركه‌وتوون، كه ئامانج لێیان به ئۆكرانیكردنى گۆگۆڵه، ئه‌مه‌یش به پشتبه‌ستن به ره‌چه‌ڵه‌كى ئه‌و نووسه‌ره و زێدى له‌دایكبوون و به‌سه‌ربردنى نیوه‌ى ته‌مه‌نى له ئۆكرانیا. ئه‌گه‌ر ئه‌م بۆچوونه به دروست بزانین ئه‌وا زۆرێك له نووسه‌رانى ترى رووسیا ده‌گرێته‌وه، كه خاوه‌ن ره‌چه‌ڵه‌كى ئۆكرانیین. هه‌ندێك له ره‌خنه‌گرانى ئۆكرانى پێیانوایه گۆگۆڵ ئه‌ركێكى تایبه‌تى له ئه‌ده‌بى رووسى هه‌بووه، گه‌وره‌ى شاراوه‌ى ئه‌و ئه‌ركه‌یش ئه‌وه‌یه بۆ ته‌واوى جیهان له رێگه‌ى رووسییه‌وه ده‌ربكه‌وێت كه رووسیا خاوه‌نى ده‌روونه مردووه‌كانه. هیچ شتێكێكى دره‌وشاوه‌ى تێدا نییه، شتێكى لێ نابیسترێ جنێو نه‌بێت. هه‌ندێك له ره‌خنه‌گرانى ئۆكرانى ده‌ڵێن، زمان هۆكارى یه‌كلاكه‌ره‌وه نییه بۆ ئه‌وه‌ى بزانرێت كارێك به ئه‌ده‌به نیشتمانییه‌كه‌ى ببه‌سترێته‌وه. ئه‌وان دووپات له‌سه‌ر ئه‌وه ده‌كه‌نه‌وه خه‌سڵه‌ته نیشتمانییه‌كان و خه‌سڵه‌تى كه‌سێتى نیشتمانى ده‌كرێت به زمانی نه‌ته‌وه‌یه‌كى تر گوزارشتیان لێ بكرێت. به‌مه‌یش ده‌كرێت نووسه‌رێك به زمانێكى بیانى له سنوورێكى دیاریكراو گوزارشت له تیڕوانینى نیشتمانى و ژیان و جیهانى گه‌لێكى تر بكات، به تایبه‌تى ئه‌و گه‌له كه له‌گه‌ڵى سه‌ر به یه‌ك ره‌چه‌ڵه‌ك بن و له رۆشنبیرییه رۆحییه‌كه‌ى په‌یوه‌ندییان به یه‌كه‌وه هه‌بێت. گۆگۆڵیش نموونه‌یه‌كه.. پێكهاته‌ى ئۆكرانى رۆڵێكى گرنگ و سه‌ره‌كى له زمانى رووسییه‌كه‌ى گۆگۆڵ ده‌بینى وه‌ك خه‌سڵه‌ته نیشتمانییه‌كانى، تێڕوانینى بۆ جیهان، یادوه‌ریى مێژووى، نه‌ریته باوه‌كانى ئه‌ده‌ب له لاى نووسه‌ره‌كه،. له هه‌مان كاتیشدا گۆگۆڵ پێگه‌یه‌كى تایبه‌ت له ئه‌ده‌بى رووسى هه‌یه، چونكه ئه‌و نووسه‌ره‌یه كه هونه‌رى چیرۆكى رووسى دامه‌زراندووه.
بۆیه مه‌حاڵه وڵاتى گۆگۆڵ دیارى بكرێت، چونكه كاره ئه‌ده‌بییه‌كانى كاریگه‌ریه‌كى زۆرى به‌سه‌ر هه‌ردوو رۆشنبیرى رووسى و ئۆكرانى هه‌بووه، بێگومان ده‌كرێ بگوترێت: گۆگۆڵ ئۆكرانییه، به‌ڵام راست نییه ئه‌گه‌ر بگوترێت، ته‌نیا نووسه‌رێكى ئۆكرانییه و رووسى نییه، گۆگۆڵ تواناى هه‌بوو خۆشه‌ویسته به‌هێزه‌كه‌ى بۆ ئۆكرانیاى نیشتمانى، له‌گه‌ڵ شانازى به ده‌وڵه‌ته سلاڤییه مه‌زنه‌كه كه رووسیاى قه‌یسه‌رى بوو، به یه‌كه‌وه كۆبكاته‌وه.
زۆربه‌ى نووسه‌ره دیاره‌كانى ئه‌ده‌بى رووسى
ئۆكرانیین
وته‌كانى گۆگۆڵ له‌باره‌ى خۆى
بۆچوونى گوگوڵ له‌سه‌ر ئینتیماى نیشتمانى و رۆحى و كولتوورى خۆى، گرنگییه‌كى تایبه‌تى هه‌یه له‌و مشتومڕه‌ى كه له‌لایه‌ن رووسه‌كان و ئۆكرانییه‌كان هه‌یه و هه‌ر یه‌كه‌یان ده‌یه‌وێ بۆ خۆى رابكێشێ. گۆگۆڵ نووسیویه‌تى، "به‌شێوه‌یه‌كى گشتى، به تێپه‌ڕبوونى كات رووسیا زیاتر و زیاتر لێم نزیك ده‌بێته‌وه، وه‌ك ئه‌وه‌ى زیاتر له نیشتمان بێت، یان به‌رزتر بێت له نیشتمان، ته‌نانه‌ت وه‌ك ئه‌وه‌ى ئه‌م خاكه زۆر نزیكتر بێت له نیشتمانه ئاسمانییه‌كه". گۆگۆڵ پێویستى به‌وه نه‌بوو بزانێ ئۆكرانییه یان رووسییه، به‌ڵكو هاوڕێكانى خستیانه ناو ئه‌و مشتومڕییه‌وه، له ساڵى 1844 وه‌ڵامى ئه‌لیكسانده‌ر سمیرنۆڤا ده‌داته‌وه، له‌باره‌ى دیاریكردنى شوناسه كه‌لتووریه‌كه‌ى و ده‌نووسێ:
وه‌ك له نامه‌كه‌ت باست كردووه، له‌سه‌ر ئه‌و رۆحه‌ى هه‌مه ئایا ئۆكرانییه یان رووسیه؟ من یه‌ك شتت پێده‌ڵێم، ئه‌مه كاتێك بابه‌تى بیركردنه‌وه و ململانێى تۆ بوو له‌گه‌ڵ كه‌سانى تر، بۆیه پێده‌ڵێم: خودى خۆم نازانم چ رۆحێكم هه‌یه، ئۆكرانى یان رووسى، ته‌نیا ئه‌وه ده‌زانم له هه‌ر حاڵه‌تێكدا بێت من هیچ خه‌سڵه‌تێك به ئۆكرانیا له‌سه‌رووى رووسیا، یان رووسیا له‌سه‌رووى ئۆكرانیا نادام، ئه‌وان به‌خششن له خوداوه، وه‌ك ئه‌وه‌ى هه‌ر یه‌كه‌یان له خودى خۆیدا ئامانجێك له خۆبگرێت له‌ویتریان نه‌بێت.. رووسیا و ئۆكرانیا دوو رۆحى جمكن و یه‌كتر ته‌واو ده‌كه‌ن، به یه‌كسانى ره‌سه‌ن و به‌هێزن، بۆیه مه‌حاڵه یه‌كێكیان له سه‌رووى ئه‌ویتریان دابنرێت".
جگه له‌مه‌یش گۆگۆڵ بێ كه‌مكردنه‌وه‌یه‌ك له رۆڵى رۆشنبیرى ئۆكرانى، دووپاتى له‌سه‌ر پێویستبوونى پاڵپشتى و پێشخستنى زمانى ئه‌ده‌بى رووسى كردووه‌ته‌وه و گوتوویه‌تى، "ئێمه پێویستمان به‌وه‌یه به زمانى رووسى بنووسین، ده‌بێت كۆشش بكه‌ین بۆ ئه‌وه‌ى پاڵپشتى و پشتگیرى زمانێكى ئه‌ده‌بى یه‌كگرتوو بكه‌ین بۆ هه‌موو ره‌چه‌ڵه‌كه‌كانمان، ده‌بێت خه‌سڵه‌تى زاڵ بۆ رووس و چیك و ئۆكرانى و سڕب، یه‌ك شتى پیرۆز بێت، زمانى پوشكین، كه ئه‌مه ئینجلى هه‌موو مه‌سیحیه‌كانه".
پێگه‌ى گۆگۆڵ له ئه‌ده‌بى رووسی
هێز و سیحرى زمانى نووسینه‌كانى گوگوڵ له نه‌رمونیانیه‌كه‌یه‌تى، كه ده‌توانێ له‌گه‌ڵ دووباره رێكخستنه‌وه‌ى زمانه‌وانى بگونجێ، له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنى چه‌ند شێوازێك بۆ هه‌ر ئه‌ركێكى هونه‌ریى دیاریكراو، له‌مه‌یشدا تێكه‌ڵه‌یه‌كى سه‌یره له‌نێوان واقیعى و ناعەقڵانى، ئه‌مه‌یش به شێوه‌یه‌كى گشتى بابه‌تێكى ناجۆره له ئه‌ده‌بى رووسى، ته‌نانه‌ت بۆ ته‌واوى ئه‌ده‌بى سه‌ده‌ى نۆزده‌م. گۆگۆڵ ژیانێكى وه‌هاى نه‌بووه شایه‌نى بایه‌خ بێت، ئه‌و نه‌چووه‌ته جه‌نگه‌وه، له شه‌ڕه ئه‌ده‌بییه‌كانیش به‌شدارى نه‌كردووه، سته‌مى له كچان و ژنان نه‌كردووه، به‌ڵام به شاكاره ئه‌ده‌بییه‌كانى ناوى به نه‌مرى ماوه‌ته‌وه، كه سه‌ره‌تایه‌كى راسته‌قینه بووه بۆ له‌دایكبوونى چیرۆكى هونه‌ریى رووسى.
بیلینسكى كه چاودێرى پێگه‌یشتنى زمان و كاره ئه‌ده‌بییه‌كانى گۆگۆڵى ده‌كرد، نووسیویه‌تى، "له‌گه‌ڵ گۆگۆڵ سه‌رده‌مێكى نوێى ئه‌ده‌ب ده‌ركه‌وت، كاره‌كانى بووه سه‌ره‌تایه‌ك بۆ چیرۆكى رووسى، هه‌روه‌ك چۆن شیعرى رووسى له‌گه‌ڵ پوشكین ده‌ستیپێكردووه"، كونستانتین ئه‌كساكوڤ نووسیویه‌تى، "هۆمیرۆس و شكسپیر و گۆگۆڵ ته‌نیا ئه‌وان نهێنى هونه‌ره مه‌زنه‌كه ده‌زانن، ئه‌مه‌یش هۆكار بووه گۆگۆڵ هه‌ر شتێك دابهێنێ مه‌زن بووه، ئێمه به خۆشحاڵییه‌وه سه‌یرى چالاكییه داهێنه‌رانه‌كه‌ى ده‌كه‌ین، كه به هێزەوه به‌ره‌و پێش ده‌چێت، به‌راستى ئه‌و زۆرى به ئێمه به‌خشیوه. له‌پاڵ چیرۆكه خه‌یاڵییه‌كانى كه بۆ هه‌ر رووسیه‌كى خوێنده‌وار باوه، به چاوپۆشین له هه‌ر شتێكى تر، ئه‌و كۆمیدیایه‌كى راسته‌قینه‌ى پێبه‌خشیوین، كه ناكرێت له لاى نووسه‌رێكى تر بیدۆزینه‌وه، له تواناى هه‌یه قه‌سیده‌یه‌كى داستانئامێزمان پێ بدات، هه‌ر وه‌ك چۆن ده‌توانێ تراژیدیامان پێ بدات".
دواى تێپه‌ڕبوونى سه‌ده و نیوێك، هێشتا گرێى داهێنانه‌كه‌ى گوگوڵ نه‌كراوه‌ته‌وه، تا ئێستایش كاریگه‌رى به‌سه‌ر ملیۆنان خوێنه‌ر هه‌یه، بۆیه پێموایه ئه‌و ناكۆكییه‌ى كه له‌سه‌ر شوناسه‌كه‌ى هه‌یه، مانایه‌كى نییه. له سه‌رده‌مى نووسه‌ره‌كه‌وه تا ئێستا زۆر شت گۆڕاون، بۆ ئه‌وه‌ى تێیبگه‌ین ده‌بێت سه‌رى ژیانى بكه‌ین نه‌وه‌ك ئێستا، هه‌ر یه‌كه له رووسیا و ئۆكرانیاش هه‌قى خۆیانه گۆگۆڵ به نووسه‌رى خۆیان بزانن.
- جه‌وده‌ت هۆشیار كه نووسه‌رێكى دیارى هه‌ولێره، به زمانى عه‌ره‌بى له گۆڤار و رۆژنامه عه‌ره‌بییه‌كان له‌سه‌ر ئه‌ده‌ب به گشتى و ئه‌ده‌بى رووسى به تایبه‌تى ده‌نووسێ، ئه‌و بابه‌ته‌ى به ناونیشانى "چۆن گۆگۆڵى ئۆكرانى بووه پێشه‌نگى گێڕانه‌وه‌ى ئه‌ده‌بى رووسى؟"بڵاوكردووه‌ته‌وه.
سەرچاوە: الفیصل
0 لێدوانەکان
Karla Gleichauf
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
M Shyamalan
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
Liz Montano
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment