Nuce Logo

ئامادەکردنی: نوچەنێت

شرۆڤەکارانی بواری وزە، پێشبینیی دەکەن وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، پێگەی دووەم هەرێمی هەناردەکاری وزەی سەوز و وشین لە بازاڕەکانی ئاسیا بەدەستبهێنن، ئەمەش  دوای واژۆکردنی گرێبەستە زەبەلاحەکانی کۆمپیانیاکانی ئارامکۆ و دانوک دێت، بۆ هەناردەکردنی ئەو وزەیە بۆ بازارەکانی ئاسیایی، ئەم ململانێیەی بازاڕەکان، مەیدانێکی بەهێزی ڕکابەری ئەو دوو کۆمپانیایە لە ناوچەکەدا دەخاتەڕوو. 

وەبەرهێنانی کەرتی وزەی ئاسیا، مەیدانی نوێی کێبرکێی زلهێزەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەراستە.

ئێدگار کیریکویک، ئەندامی بۆردی دامەزراوەی هایدرۆجینی ئاسیا پەسیفیک، لە بارەی ئەو ڕکابەرییەی نێوان سعودیە و ئیمارات، دەڵێت: "ژینگەی ڕکابەرییەکانی نێوان ئەو دوو وڵاتە بۆ بازاڕەکانی ئاسیا، دەرفەتێکی زێڕینە بۆ وڵاتانی ناوچەکە، لە کەمکردنەوەی پشت بەستن بە وزەی هاوردەکراوی وڵاتی ئوستوراڵیا." 

وزەی هایدرۆجین، دۆستی ژینگەی جیهان

پیشەسازی  کەرتی وزە بە خێرایی لە پەرەسەندندایە، زۆربەی وڵاتانی جیهان بە ئاسییشەوە، بەدوای سەرچاوەی نوێ و دۆستی ژینگەدا دەگەڕێن، لەوانە  وزەی هایدرۆجین.  بۆیە وڵاتانی ئاسیای پاسەفیک، بۆ پاراستنی بەرژەوەندی وڵاتەکانیان، لە هەوڵی بەردەوامدان بۆ پشت بەستنی زیاتر بە وزەی ناوچەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، لە پێناو بەدەستهێاننی سەقامگیری نرخ و خستنەڕووی ئاسایشی وزە.

بازاڕەکانی ئاسیا زیاتر لە 80%ـی، وزە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست هاوردە دەکەن

ئەم گەشە خێرایەی خواستی وزە، لە داهاتوودا دەبێتە هۆی زیاتر بوونی خواست لەسەر وزەی هایدرۆجینی سەوز، وڵاتە دەوڵەمەندەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە نەوت، مەیدانی جوڵە بازرگانییەکانی، ئاسیاییەکانن.

ڕێژەی هەناردەی وزەی ڕۆژەهەڵاتی ناوەڕاست، لە ئاسیا پەسافیک بۆ ٪93.9 بەرزبووەتەوە، دوای ئەوەی لە کۆتاییەکانی 2020ـدا، بە ڕێژەی 2.6% گەشەی بە خۆیەوە بینیوە. 

ڕێککەوتنە ستراتیژییەکەی نێوان کۆمپانیای  هیوندای  و کۆمپانیای نەوتی سعودی (ئارامکۆ)، بۆ هەناردەکردنی وزەی هایدرۆجین و ئامۆنیا، یەکێکە لە و پرۆژانەی کە لە داهاتوودا کاریگەرییەکی زۆر لە بازاڕەکانی وزەی دۆستی ژینگە دروست دەکات. لەو ڕێککەوتننامەیە دا، کە لە ئاداری 2021ـدا واژۆکرا، ئارامکۆ  وزەی وڵاتەکەی بۆ بازاڕەکانی ئاسیا هەناردە دەکات و لە ڕێگای هویندایەوە، دەیگۆڕێت بۆ هایدرۆجینی سەوزو ئامۆنیای شین. 

هەروەها کۆمپانیای نەوتی نیشتمانی ئەبوزەبی، ناسراو بە ( ADNOC )، لە سەرەتای ئەم مانگەدا ڕایگەیاند: "کۆمانیاکان بە دوای دەرفەتی زێڕین دەگەرێن، بۆ هاوکاریکردنی کۆمپانیای جی ئێسی وزەی کۆریای باشوور، لە دابینکردنی وزەی هایدرۆجین و ئەمۆنیای شین." 

جگە لەوە یابان لە سەرەتایەکانی ساڵی 2021ـدا، لەگەڵ ADNOC  ڕێککەوتنێکی ئیمزا کرد، بۆ هەناردەکردنی هەمان سەرجاوەی وزە بۆ وڵاتی یابان. ئەم رێککەوتنامەیەی تۆکیۆ لە کاتێکدایە، ساڵی ڕابردووتۆکیۆ ، یەکەم بارگەی ئەمۆنیای شینی لە سعودیەوە هاوردە کرد، ئەوەش ڕێگەی بۆ زیاتر بەکارهێنانی هایدرۆجین، لە سیستەمەکانی وزەدا خۆش کرد.

ڕێککەوتنی نێوان کۆمپانیای پتروناسی ئیماراتی و کۆمپانایی هەناردەکاری وزەی ئیماراتی ، بۆ هەناردەکردنی وزی سەوز و شین، ئاگری ڕکابەریەکانی نێوان سعودیە و ئیماڕاتی خۆشترکردووە، بە تایبەت لە ساتەوەختی ململانێیەکانی ئەو دوو وڵاتە، لە ناوچە چڕەکانی وزەی ئەفریقیا و  دۆخی وزەی ئەمریکی لە بازاڕەکانی جیهان.

پلانی ئارامکۆ دژی ئەدنوک

ئامانجی کۆمپانیای ئارامکۆ تەنیا بوون بە یاریکەرێکی سەرەکی بازاری وزەی سەوز نیە، بەڵک و هەوڵدانە بۆ بوون بە مەیدانێکی بەگێز و کاریگەری وزی هایدرۆجینی، و دروستکردنی کاریگەریی لە بازارەکانی ئەو وزەیە نوێ یەی جیهان.

وڵاتی سعودیە، خاوەن گەورەترین پرۆژەی وزەی نوێ بووەوەی جیهانە، بۆ بەرهەمهێنانی هایدرۆجینی سەوز. 

بۆ ئەو مەبەستە سعودیە پرۆژەیەکی بەرهەمهێنانی هایدرۆجینی سەوزی لە شاری نیۆم دەست پێ کردووە، کە بە گەورەترین کۆمپانیای جیهان بۆ بەرهەمهێنانی وزەی سەوز دادەنرێت، ئەو پڕۆژەیە توانای بەرهەمهێنانی نزیکەی 1,2 ملیۆن تەن مەتری ئەمۆنیای هەیە لە 2025دا.

هەرچەندە وڵاتی  ئوسترالیا لە هەوڵی بەردەوامدایە، بۆ کەمکردنەوەی نرخی هایدرۆجین بۆ 2 دۆلار، بۆ هەر کیلۆگرامێک.

شرۆڤەکاران ئەم هەوڵەی ئوستراڵیا، بە زیادبوونی ململانێیەکانی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ وزەی سەوز وێنا دەکەن.

شیکەرەوەکانی ناوەندی  پلاتس پێشبینیی دەکەن، خواستی جیهانی بۆ هایدرۆجینی دۆستی ژینگە  لەئەمساڵدا بۆ  4.2%، بەرزبێتەوە بۆ ئەوەی بگات بە 74.1 میلیۆن تەن مەتر، هەورەها زیادبوونی ئەو ڕێژەیە بۆ، 79 میلیۆن تەن مەتر لە 2025ـدا