Nuce Logo

وەرگێڕانی: ئیسماعیل تەها

لەو كاتەی ڤلادیمێر پۆتین، سەرۆكی رووسی چۆنییەتی مامەڵەكردن لەگەڵ یەڤگینی بریگۆژین، سەرۆكی گرووپی ڤاگنەر ئاشكرا دەكات، سێرگی لاڤرۆڤ، وەزیری دەرەوەی ئەو وڵاتە دڵنیایی دەداتە ئەو وڵاتانەی كە ڤاگنەر هاوكاری كردوون، كارەكان وەك پێشوو بەڕێووە دەچن. 

لە دیدارێكی تەلەڤیزیۆنی وەزیری دەرەوەی رووسیا باسی لە هەڵگەڕانەوەی گرووپی ڤاگنەر لە دەسەڵاتدارانی وڵاتەكەی كرد و جەختی لەسەر ئەوە كردەوە، كاریگەری لەسەر پەیوەندییەكانمان لەگەڵ دۆست و هاوبەشەكەمان نابێت.

وەزیری دەرەوەی رووسیا دڵنیای دەداتە دەسەڵاتدارانی مالی چەكدارانی ڤاگنەر بەردەوام دەبن

پەیامەكەی لاڤرۆڤ بەشێوەیەكی سەرەكی ئامانجی وڵاتی مالی و كۆماری ئەفریقیا بوو كە بۆ پارێزگاری سیستەمی وڵاتەكەیان پشت بە چەكدارەكانی ڤاگنەر دەبەستن، بەڵام دەسەڵاتدارانی ئەو دوو وڵاتە پێویستیان بە هەندێك دەستەواژەی هێوركەرەوەتر هەیە، بۆ ئەوەی هەست بە دڵنیایی بكەن، ئەو سەركردانە دركیان بەوە كردووە لەدوای هەڵگەڕانەوەی گرووپی ڤاگنەر سەرۆكی رووسیا دەست دەكات بە پاكسازی هێزەكانی ڤاگنەر.

لە هەمان كات رووداوەكانی ئەم دواییەی وڵاتانی رۆژئاوا دەرفەتێكی زێڕین بوو بۆ لە ریشەهەڵكێشانی گرووپی ڤاگنەر و ئەندامەكانی لەو وڵاتەی ئەفریقیانەی چالاكن، بەتایبەتیش هەردوو وڵاتی مالی و ئەفریقیا و ناوەڕاست. 

كۆڵۆنێل ئەسیمی جویتا، سەرۆكی ئەنجوومەنی سەربازیی فەرمانڕەوا لە مالی و فاوستین ئەرشینگ توادیرا، سەرۆكی كۆماری ئەفریقیای ناوەڕاست لە دۆخێكی ناڕوون دان لە قۆناغی رێكخستنەوەی پەیوەندی نێوان ڤاگنەر كرملین.

جویتا تووشی دڵەڕاوكێیەكی زۆر بووە، لە مانگی ئابی (2020) و مانگی ئایاری (2021) كودەتای سەربازی كرد، پشتبەستنی ئەنجوومەنی سەربازیی مالی بە چەكدارانی ڤاگنەر زیاتر بوو. 

لە چەند مانگی رابردووی ئەم ساڵ جویتا داوای لە هێزەكانی فەرەنسا كرد وڵاتەكەی جێبهێڵن، ئەو داوایەش ئیمانوێل ماكرۆن، سەرۆكی فەڕەنسا پێشوازی لێ كرد و سووربوو لەسەر دەرچوونی لە بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر لە كەناراوەكان و باكوور، كە نزیكەی پێنج هەزار سەربازی فەڕەنسی بەشدار بوون.

دوای كشانەوەی فەڕەنسا وڵاتی مالی تووشی كێشە دەبێت

لە مانگی رابردوو ئەنجوومەنی سەربازیی داوای لە هێزە ئاشتی پارێزەكانی سەر بە نتەوە یەكگرتووەكان كرد بكشێنەوە كە ژمارەیان (13) هەزار سەرباز بوو. 

نزیكەی هەزار چەكداری سەر بە گرووپی ڤاگنەر بە سەركردایەتی ئیڤان ماسلۆڤ، كە بە تۆمەتی بردنی چەك بە قاچاخ بۆ مالی و بەكارهێنانی لە جەنگی رووسیا دژ بە ئۆكراینا كە لە لیستی تیرۆری وەزارەتی گەنجینەی ئەمەریكایە لە مالین، چالاكییەكانی ڤاگنەر لە ئەفریقیا تێكەڵەیە لە كردەی نیمچە سەربازیی و پاڵپشتی سیستەمە خۆسەپێنەكان و ئیستغلالكردنی سەرچاوە سرووشتییەكانی وڵاتانی ئەفریقیا. 

سەرەڕایی ئەوەی ئەنجوومەنی سەربازیی مالی دەڵێت، "ئەو رووسیانەی لە مالین سەربازی راهێندراون."بەڵام بەڵگەی روون هەیە كە چەكدارانی ڤاگنەر لەگەڵ سوپای ئەو وڵاتە بەشدارییان ئۆپراسیۆنە سەربازییەكان كردووە.

نەتەوە یەكگرتووەكانیش ئەندامانی ڤاگنەر لە مالی بە تێوەگلان لە ئەشكەنجە و رفاندن تۆمەتبار دەكات، راپۆرتێكی رێكخراوی سەنتەری ئەمەریكی ئاماژە بەوە بەوە دەكات ئەندامانی ڤاگنەر لە ئەفریقیای ناوەڕاست لە تاوان گلاون، ئەوەش بە پشتبەستن بەو بانگەشانەی كە رێكخراوەكە لە رێگەی چالاكوان و رێكخراوەكانی مافی مرۆڤی نێودەوڵەتی و وڵاتە رۆژئاواییەكان بە درێژایی چەندین ساڵ كاریان كردووە.

هەڵگەڕانەوەی ڤاگنەر لە ماوەیەكی كورت لە رووسیا، كاتەكەی بۆ كۆڵۆنێڵ جویتا زۆر خراپ بوو، چونكە لە دوای كشانەوەی هێزەكانی فەڕەنسا لە مالی گرووپە ئیسلامییە توندڕەوەكان دەستیان بە چاركییەكانییان كردەوە، سەدان كەسیان كوشت و هەزارانیش ئاوارە بوون. 

هەروەك لەدوای كشانەوەی نێردەی پارێزەری ئاشتی سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكان جارێكی تر ئاڵۆزیی و ئاژاوە لە باكووری مالی كە چەكدارەكانی سەر بە قاعیدە و گرووپە جوداخوازەكان تێیدا باڵادەستن دەستیان بە چالاكی كردەوە. 

سەركردەكانی ئەنجوومەنی سەربازیی مالی دركیان بەوە كردووە، كە پشتبەستنیان بە ڤاگنەر هیچ تایبەتمەندییەكی سەربازیی لە بەرگەكانی جەنگ بەدی ناهێنێت، هەروەك دركیان بە شكستەكانی ڤاگنەر لەبەردەم گرووپە ئیسلامییە توندڕەوەكان لە مۆزەمبیق و ئەفریقیای ناوەڕاست كردووە، بەڵام فۆكەسی جویتا و هاوڕێكانی لە ئەنجوومەنی سەربازی لە شوێنێكی تر بوو، ئەویش راپرسییە لەسەر دەستووری نوێ بوو، كە گرەنتی پارێزگاری لە ئەندامانی ئەنجوومەنی سەربازی دەكات، بەتۆمەتی كودەتای سەربازیی رووبەڕووی دادگایی نەكرێنەوە، دەرفەتی بۆ جویتا رەخساندووە بە دەسەڵاتێكی فراوانتر بەشداری لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی بكات، لە رۆژی (19) مانگی رابردوو راپرسی لەسەر دەستوورەكە كرا، بەڵام رێژەی بەشداری دەنگدەران تەنیا گەیشتە لە (39%). 

سەرچاوە: مەركەزی ناتوور