دیپلۆمات و جەنگاوەر میدیا

د. عومەر نورەدینی

بە درێژایی مێژوو لە دەوڵەتداری و بونیاتنانی پەیوەندی لەنێوان دەوڵەتان و گەل و نەتەوەکاندا، لە ململانێیه نێودەوڵەتییەکان و بەلاداخستنیاندا دوو کارەکتەری سەرەکی رۆڵی گەورەیان هەبووە، ئەوانیش (دیپلۆمات و جەنگاوەر)ن، لەو مێژووەدا زیاتر جەنگاوەر و سەرباز وەک هێما بۆ هێزی سەربازی رۆڵی یەکلاکەرەوەیان هەبووە، بەڵام ئەگەر ئەوەی بە تفەنگ و خوێنی جەنگاوەر بەدەست دەهێنرێ لە رێگەی دیپلۆماتی پیتۆڵ و شارەزاوە نەپارێزرێ و سەرمایەگوزاری پێوەنەکرێ ئەوا رەنج بەخەسار و گەنج بەهەدەردەچێ، لە جیهانی دیجیتاڵی ئەمڕۆدا رۆڵی دیپلۆمات وەک هێما بۆ هێزی نەرم و توانای عەقڵی و سامانی هزری و سەرمایەی زمان و دیالۆگ ئەگەر لە هێزی سەربازی و جەنگاوەر زیاتر نەبێ ئەوا بێشک کەمتر نییە.

د. عومەر نورەدینى

یەکێک لەو قوڵاییە ستراتیژییانەی کە قەوارەی سیاسیی هەرێمی کوردستان لە رۆژی لەدایکبوونیەوە تاوەکو ئەمڕۆ بۆ مانەوە و گەشەپێدانی خۆی هێزی لێ وەرگرتووە و لێی وەردەگرێ، بریتییە لە پشتیوانی و پێگەی نێودەوڵەتی و پەیوەندیی دەرەکی زیندووفراوان و چەسپاو، لەم کایە گرنگەی سیاسەتدا نێچیرڤان بارزانی نموونەی دیپلۆماتی رچەشکێن و بزێو و بونیاتنەرە و خاوەن بەرهەمە، دیپلۆماسیەتی ئەو لە رووی داڕشتن و سرووشت و ناوەڕۆک و فۆرمدا خاوەن چەندین تایبەتمەندیی خۆیەتی لەوانە؛ فرەئاڕاستەیی و هاوسەنگخوازی، جوڵان لە کاتی گونجاودا، لایەن بوون و ئامادەیی هەرێمی کوردستان لە پرسەکانی ئاشتی و جەنگدا، ریالیستانە لە ئامانج و ئایدیالیستانە لە هەڵوێست نواندندا، گۆڕینی تەنگەژە بۆ هەل و دەرفەت، بنیاتنان و خۆبەرهەمهێنانەوە، نەرم و قایم، راستگۆ و متمانەدار، بەرژەوەندی و جوڵە و کاری هاوبەش.

ئەم جۆرە دیپلۆماسییە کاریگەریی گەورەی هەبووە لە مانەوەی هەرێمی کوردستان و تێپەڕاندنی تەنگەژە و قەیرانەکان و ئەو ئاڵنگاری و هەڕەشە و مەترسییانەی رووبەڕووی بوونەتەوە بەتایبەتی لە کاتی شەڕی داعش و رووداوەکانی 16ـی ئۆکتۆبەر و  سەردەمی پەتای کۆرۆنا، ئەو کاتەی بەهۆی سیاسەتی تائیفی بەرچاوتەنگ و جیاوازیخواز لە ساڵی 2017 گەمارۆی ئابووری و زەمینی و ئاسمانی بەتووندی لەسەر هەرێمی کوردستان پیادەکران، زۆربەی دەرگە و پەنجەرەکانی بە روودا داخران و هەست و بۆنی خنکان سەرتاپای وڵاتی گرتبووەوە، کارامەیی دیپلۆماسیی نێچیرڤان بارزانی هەموو ئەو گەمارۆیانەی شکاند و هەست و بۆنی خنکانی گۆڕی بۆ هەست و بۆنی ژیان و مانەوە و هەڵساندەوە.

ئێستا سەردانی نێچیرڤان بارزانی بۆ وڵاتی بەریتانیا، جۆر و ئاستی دیدار و کۆبوونەوەکانی لەگەڵ سەرۆکوەزیران و وەزیرانی دەرەوە و بەرگری و ئەنجوومەنی لۆردەکان، ئەڵقەیەکی دیکەی بەهاداری ئەو زنجیرە چالاکییە دیپلۆماسیەیە  کە لە ماوەی ئەمساڵدا ئەنجامی داون و پێدەچێ لە ئایندەدا ئەڵقەی دیکەشی بەدوادابێ، دەبێ هەموومان دان بەو راستیەدا بنێین کە بەریتانیا بەئاسانی و هەروا لە خۆوە بەمشێوە شایستە و رەونەقدارە پێشوازی لە سەرۆکی هەرێم ناکات، بەڵکو ئەمە دەرهاویشتەی لێکدانە و هەڵسەنگاندن و پرۆسەی لە بێژنگدانێکی ورد و هەمەلایەنەیە، نیشانەی بوونی گۆڕانکارییەکی پۆزەتیڤە لە سیاسەتی دەرەوەی بەریتانیا بەرامبەر بە هەرێمی کوردستان، گرنگە ئەم گۆڕانکارییە بەجێ نەهێڵدرێت و کاری لەسەر بکرێ لە رێگەی گەڕان بەدوای وەڵامی چەند پرسیارێکدا؛ چی وای لە بەریتانیا کرد پێداچوونەوە بە پەیوەندییەکانی لەگەڵ هەولێر بکات و بەمشێوازە و لەم ئاستەدا پێشوازی لە سەرۆکی هەرێم بکات؟ دەبێ چی بکرێ بۆ ئەوەی ئەم دیدار و کۆبوونەوانە ببنە مایەی پەرەپێدانی پەیوەندییەکان و هێنانەدی بەرژەوەندیی هاوبەشی نێوان هەردوولا؟ چی لەسەر هەرێمی کوردستان پێویستە بیکات بۆ ئەوەی پەیوەندییەکانی لەگەڵ لەندەن بەباشی بمێننەوە؟ روانگە و ئاڕاستە و توخم و رەگەزی نوێ لە سیاسەتی دەرەوەی بەریتانیا بەرامبەر رۆژهەڵاتی ناوەڕاست چین و هەرێمی کوردستان چۆن دەتوانێت خۆی لەگەڵیان بگونجێنێت؟

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین

ئەمانەش ببینە