هەڵوێستی عێراق بەرامبەر جەنگی ئیسرائیل لەگەڵ غەززە و لوبنان راپۆرت و شیکاری

نوچە نێت

ئامادەكردنی: سنوور یاسین

لای هەمووان ئاشکرایە لە مێژوودا عێراق، لە کاتە سەختەکان لوبنان بەردەوام هاوکاری دارایی لەلایەن عێراقەوە پێشکەشکراوە. بۆ نموونە، کاتێک لوبنان ڕووبەڕووی قەیرانی ئابووری بووەوە، لە مانگی تەمموزی (2021) لە بەرامبەر خزمەتگوزاری و بەرھەمە بازرگانییەکان رێککەوتنێکی لەگەڵ عێراق بۆ ھاوردەکردنی یەک ملیۆن تۆن نەوت بە مەبەستی دابینکردنی سووتەمەنی پێویست بۆ بەرھەمھێنانی کارەبا واژوو کردبوو. عێراق و لوبنان لە ساڵی (2022) رێککەوتنەکەیان بۆ یەک ساڵ درێژکردبووەوە.

(10)ـی ئه‌یلوولی (2022)، میدیاكانی عێراق بڵاویانكرده‌وه‌، ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیرانی لوبنان بڕیاریداوه‌ ڤیزای نێوان عێراق و لوبنان هه‌ڵبگرێت و بێبه‌رامبه‌ر مافی نیشته‌جێبوون (ئیقامه‌) بۆ ماوه‌ی مانگێك تا سێ مانگ بداته‌ هاووڵاتییانی عێراق. هەروەها بەپێی رێککەوتنێکی نێوان بەغدا و بەیروت، عێراق بۆماوەی ساڵێک سووتەمەنی و نەوت بۆ لوبنان دابین دەکات. عێراق بڕی دوو ملیۆن تۆن نەوتی خاو بۆ دامەزراوەکانی بەرھەمھێنانی کارەبای سەربە وەزارەتی وزەی لوبنان دابین دەکات.

لەدواى رووداوەکانى حەوتى ئۆکتۆبەرى (2023) هێرشەکانى ئیسرائیل گرووپە چەکدارەکانى نزیک لە عێراق و لوبنان و یەمەنی گرتەوە، حکومەتی عێراقیش هەڵوێستی ڕوونی خۆیان سەبارەت بەم باسە ڕاگەیاند و هەڵوێستیان بە ئاشکرا دەربڕی.

سوودانی و جەنگی فەلەستین و لوبنان؟

محەمەد شیاع سوودانى، سەرۆک وەزیرانى عێراق بەردەوام هەوڵی داوە عێراق دوور بێت لە تێوەگلان لە جەنگی ئیسرائیل و چەکدارانی حەماس و پەلهاوێشتنی جەنگەکە بۆ عێراق، سەبارەت بەم پرسە هەنگاوی جیاوازی ناوە.

بە بۆنەى تێپەڕبوونى ساڵێک بەسەر هەڵگیرسانى رووداوەکانى حەوتى ئۆکتۆبەرى ساڵى رابردوو و بەردەوامى هێرشەکانى ئیسرائیل بۆ سەر غەززە و درێژبوونەوەى بۆ لوبنان، سەرۆک وەزیرانى عێراق پەیامێکى ئاراستەى سەرۆکى ئەمەریکا و وڵاتانى یەکێتى ئەوروپاکردووە، تێیدا هۆشدارى دەدات کە ناوچەکە بەرەو دۆخێکى مەترسیدار دەبات و داواش دەکات کۆمەڵگەى نێودەوڵەتى بە رۆڵى خۆى هەڵسێت.

لە بەشێکى پەیامەکەى هاتووە، ئەمڕۆ لە سایەى لێکەوتە مەترسیدارەکانى ئەو ناوچەیە ئەو نامەیە ئاراستەى هەموو دۆستان دەکەین، بە تایبەت جۆ بایدن، سەرۆکى ئەمەریکا و وڵاتانى ئەوروپا، کە ئێمە لەسەر لێوارى دۆخێکى مەترسیدارین و ناوچەکەو جیهان بەرەو جەنگێکى بەردەوام دەبات، ئابوورى جیهان وێران دەکات، گەشەى ئابوورى تووشى شکستى گەورە دەبێت.

سوودانى لە بەشێکى دیکەى پەیامەکەى، دەڵێت، "لێرەوە پێویستە ستایشى رۆڵى ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆکى فەرەنسا بکەم، کە داواى کرد پێدانى چەک بە ئیسرائیل رابگیرێت و کار لەسەر کۆتایى ئەو جەنگە بکرێت، چونکە هەڵوێ{تەکەى لە هەستکردنى راستەقینەیە بە دۆخەکە لەو ناوچەیە".

سەبارەت بە عێراقیش، سوودانى ئاماژە بەوە دەکات، حکومەتەکەمان هەوڵى گەورەى داوە عێراق لە شوێنەوارەکانى ئەو ئاڵۆزیە بپارێزێت، بە هاوکارى لەگەڵ ئێوە و هەموو دۆستەکانمان لە جیهان سەرکەوتوو بووینە، ئەو قۆناغە دەخوازێت هەوڵەکانمان زیاتر بکەین، کارى لە پێشینەمان ببێتە راگرتنى بە ئامانگرتنى هاووڵاتیان و رزگارکردنى ئەو ناوچەیە لە وێرانییەکان جەنگێک کە هیچ شتێک ناهێڵێت، تەنیا لۆژیکى کوشتن و وێرانکارى تێیدا براوە دەبێت.

لە بەشێکى دیکەى قسەکانى سەرۆک وەزیرانى عێراق جەخت لەسەر ئەوە دەکاتەوە، لە هەوڵەکانیان لەگەڵ وڵاتانى دۆست بەردەوام دەبێت و کارى هاوبەش لەپێناو هێورکردنەوەى دۆخەکە و فراواننەبوونى بازانەى ململانێکان کە کاریگەرى لەسەر ئاسایشى ناوچەکە و جیهان دەبێت.

سوودانی ئیدانەی هەڕەشەکانی ئیسرائیل دەکات

هاوکات سەرۆک وەزیرانی عێراق پابەندبوونی وڵاتەكەی بە سیاسەتی دەرەوە دووپات کردەوە و هەڕەشەکانی ئیسرائیلی ئیدانە کرد، داواشی لە وڵاتان کرد بەرامبەر هەنگاوەكانی ئەو وڵاتە بوەستنەوە

لە مەراسیمی یادی (100) ساڵەی دامەزراندنی وەزارەتی دەرەوەی عێراق، محەمەد شیاع سوودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق ڕایگەیاند، "پابەندبوونمان بە سیاسەتی دەرەوە دووپات دەکەینەوە کە لەگەڵ بەرژەوەندییە نەتەوەییەکاندا هاوتایە، داوای لە کۆڕبەندە نێودەوڵەتییەکان کرد ڕووبەڕووی هەنگاوە جیاوازەکانی ئیسرائیل ببنەوە".

سوودانی گوتیشی، "عێراق بەردەوام داوای کردووە هەموو هەوڵەکان چر بکرێتەوە لەپێناو کۆتایی هێنان بە ململانێکان لە فەڵەستین، لوبنان و پاراستنی خەڵکی سڤیل و ڕێگریکردن لە فراوانبوونی جەنگ لە ناوچەکەدا".

سوودانی جەخت دەکاتەوە لەوەی، "پێویستە وەزارەتی دەرەوەی عێراق ئەم نیگەرانیانە لە کۆڕبەندە نێودەوڵەتییەکاندا باس بکات تاوەکو ڕێگری بکرێت لە ڕووبەڕووبوونەوەی ئەگەری زیادبوونی ناکۆکی و ململانێکان لە ناوچەکەدا".

سەرۆک وەزیران داوای لە دیپلۆماتکارانی عێراقی کرد، "بە شێوەیەکی فراوان و چالاک بەرگری لە بەرژەوەندییەکانی عێراق بکەن، سیاسەتە جیاوازەکان لەسەر ئاستی جیهان ڕوون بکەنەوە. ڕۆڵی چالاک بگێڕن لە خستنەڕووی هەڵوێستە پرەنسیپییەکانی عێراق و پاراستنی بەرژەوەندییە نیشتمانییەکان".

لۆبی عێراق بۆ كۆكردنەوەی پشتیوانی نیودەوڵەتی بۆ فەلەستین و لوبنان

سەرۆک وەزیرانی عێراق داوای پاڵپشتی وڵاتانی جیهان دەکات سەبارەت بە مافەکانی هاووڵاتیانی فەڵەستین و لوبنان و دەشڵێت، دەبێ هاوكاریی مرۆیی بەپەلە بگەیێندرێتە ئەو وڵاتانە.

لە لووتکەی ڕیاز، محەمەد شیاع سوودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق داوای لە وڵاتانی جیهان کرد، "پشتیوانی مافەکانی هاووڵاتیانی فەڵەستین و لوبنان بکەن، هاوکاری مرۆیی بەپەلە بگەیێندرێتە هاووڵاتیان".

فادی شەمەڕی، ڕاوێژکاری سیاسیی سەرۆک وەزیرانی عێراق لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاند، "عێراق دەیەوێت پشتیوانی نێودەوڵەتی کۆبکاتەوە بۆ بەهێزکردنی توانای خۆڕاگری فەلەستینییەکان و لوبنانییەکان لە پێناو دەستەبەرکردنی مافەکانیان، لە ڕێگەی بەشداریکردنی لە لووتکەی بەپەلەی عەرەبی ئیسلامی لە ریاز، "عێراق هەڵوێستی هەمیشەیی خۆی دووپات کردووەتەوە لە پشتیوانیکردن لە دۆزی فەڵەستین ڕێگریکردن لە دەستدرێژییەکانی سەریان".

شەمەڕی دەشڵێت، "عێراق داوای هەڵوێستێکی یەکگرتووی عەرەبی و ئیسلامی دەکات بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو ئاڵەنگارییانەی ئیسرائیل لە ناوچەکەدا دروستی دەکات و بە دڵنیاییەوە کاریگەری نەرێنی لەسەر ئاڕاستەی گەشەسەندن، پێشکەوتنی ئابووری، سەرچاوەکانی وزە و فراوانکردنیان هەیە لە هەموو وڵاتانی جیهان دا".

بە گووتەی ڕاوێژکاری سیاسیی سەرۆک وەزیرانی عێراق، ئامانج لە ئامادەبوونی عێراق لە لووتکەی ڕیاز، "بەهێزکردنی هاوپەیمانی عەرەبی، ئیسلامییە و کارکردنە بۆ بەدیهێنانی سەقامگیری لە ناوچەکەدا، چونکە لەم ڕێگەیەوە عێراق دەیەوێت بەشداری بکات لە بنیادنانی شێوازێکی نوێی عەرەبی لەسەر بنەمای ئاسایش، هاوکاری و کراوەیی. لەم ڕێگەیەشەوە ڕۆڵی مێژوویی خۆی لە ناوچەکە بەهێز دەکات و توانای خۆی دووپات دەکاتەوە بۆ سەرکردایەتی کردنی هەوڵە هاوبەشەکانی عەرەب بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگەکان و زاڵبوون بەسەر قەیرانەکاندا".

سەرۆک وەزیرانی عێراق لە سەردانێكدا بۆ ئیسپانیا، لەگەڵ پێدرۆ سانچێز، سەرۆک وەزیرانی ئەم وڵاتە کۆبووەوە بۆ تاوتوێکردنی ئەگەری هاوکاری نێوان هەردوو وڵات لە بوارە جیاجیاکاندا. نووسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆک وەزیرانی عێراق لە ڕاگەیێندراوێکدا ڕایگەیاند، هەردوو سەرۆک وەزیرانی عێراق و ئیسپانیا لە کۆبوونەوەیەکدا، "دەرفەتەکانی هاوکاری نێوان عێراق و ئیسپانیایان لە چەند بوارێکدا تاوتوێ کرد، و تیشکیان خستە سەر ئەو بابەتە سەرەکیانەی لە پەیوەندییە بەهێزە دووقۆڵییەکاندا سەرچاوەیان گرتووە".

لە کۆبوونەوەکەدا سەرۆک وەزیرانی عێراق جەختی لەوە کردووەتەوە، "هەڵوێستی پشتیوانی ئیسپانیا هانی حکومەتی عێراق دەدات بۆ دامەزراندنی هاوبەشییەکی گشتگیر، بەهێزکردنی پەیوەندییە دووقۆڵییەکان بەشێکی سەرەکییە لە هەڵوێستی حکومەت بۆ پەیوەندی لەگەڵ سەرجەم وڵاتانی ئەندامی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی".

سوودانی، "سوپاسی هەڵوێستی ئیسپانیای كرد سەبارەت بە داننان بە دەوڵەتی فەلەستین، بانگەوازەکانی بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگی نێوان غەززە و لوبنان".

هەڵوێستی عێراق سەبارەت بە هێرشەکانی ئیسرائیل

سەبارەت بە هەڕەشەکانی ئیسرائیل و هێرشکردنە سەر عێراق، وەزارەتی دەرەوەی عێراق نامەیەکی فەرمی ئاراستەی، "ئەنجوومەنی ئاسایش، ئەمینداری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان، کۆمکاری عەرەبی و ڕێکخراوی هاوکاری ئیسلامی کرد".

وەزارەتی دەرەوەی عێراق لە نامەیەکدا پەیامی خۆی ئاراستەی چوار لایەنی نێودەوڵەتی دەکات، جەخت دەکاتەوە لەوەی، "پەیامی ئیسرائیل بۆ ئەنجوومەنی ئاسایش، بەشێکە لە سیاسەتێکی سیستماتیکی بۆ دروستکردنی تۆمەت و بیانوو بە ئامانجی فراوانکردنی ململانێکان لە ناوچەکەدا".

وەزارەتی دەرەوەی عێراق ئاماژه‌ بۆ ئەوەش دەکات‌، "عێراق داوا دەکات ئه‌نجومه‌نی ئاسایش ڕۆڵی خۆی له‌ پاراستنی ئاشتی، ئاسایشی نێوده‌وڵه‌تی ببینێت، پێویستە دەستبەجێ ڕێوشوێنی پێویست بگیرێتە بەر بۆ ڕاگرتنی ده‌ستدرێژییه‌كانی ئیسرائیل له‌ كه‌رتی غه‌ززه‌ و لوبنان، ئیسرائیل پابه‌ند بكات بەوەی واز لە هەڕەشە بەردەوامەکانی بهێنێت، توندوتیژییه‌ به‌رده‌وامه‌كانی ناوچه‌كه‌ بوەستێنێت".

وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی عێراق ڕونیشی دەکاتەوە، "ده‌ستێوه‌ردانی كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تی گرنگ و کاریگەرە بۆ ڕاگرتنی ئه‌م ڕه‌فتارانەی کە ئیسرائیل دەکات، چونکە پێشێلكارییه‌كی ئاشكرایە بەرامبەر بە بنه‌ماكانی یاسا نێوده‌وڵه‌تییه‌كان".

عێراق داواش دەکات، "هاوبه‌شی نێوده‌وڵه‌تی و هەماهەنگی بوونی هەبێت لە پێناو ڕاگرتنی په‌ره‌سه‌ندنی ئیسرائیل له‌ ناوچه‌كه‌، ده‌سته‌به‌ركردنی ڕێزگرتن له‌ یاسا و ڕێككه‌وتننامه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان، كه‌ یارمه‌تیده‌ره‌ بۆ به‌رزكردنه‌وه‌ی ئاسایش و سه‌قامگیری له‌ ناوچه‌كه‌دا، پێویستە ئه‌و نوسراوه‌ بۆ وڵاتانی ئه‌ندام بگوازرێته‌وه‌، تاوەکو وەک به‌ڵگه‌نامه‌یه‌كی فه‌رمی بچێتە بەردەست ڕێكخراوه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان".

جێگەی ئاماژە پێدانە ئەو نامەیەی وەزارەتی دەرەوەی عێراق دوای ئەوە دێت، "ئیسرائیل لە نامەیەکدا بۆ ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی گرووپە چەکدارەکانی عێراق تۆمەتبار کردووە بەوەی هێرشی کوشندەیان دژی ئیسرائیل ئەنجامداوە، وەڵام دانەوەی هێرشەکانیشی بە مافی ئیسرائیل وەسف کردووە".

 

عێراق پێشوازی لە ئاگربەستی نێوان لوبنان و ئیسرائیل دەکات

ڕۆژی سێشەممە (2024/11/26) حکومەتی ئیسرائیل ئاگربەستی نێوان ئیسرائیل و لوبنانی ڕاگەیاند، جۆ بایدن، سەرۆکی ئەمەریکا ڕایگەیاند، "ئاگربەستی نێوان لوبنان و ئیسرائیل لە کاتژمێر (4)ی بەیانی ڕۆژی چوارشەممەوە جێبەجێ دەکرێت".

وەزارەتی دەرەوەی عێراق ڕایگەیاند، "پێشوازی لە ئاگربەستی نێوان ئیسرائیل و لوبنان دەکەین، داوای گرتنەبەری ڕێوشوێنی بەپەلە دەکەین بۆ ڕاگەیاندنی ئاگربەستی ئیسرائیل و غەزە".

وەزارەتی دەرەوەی عێراق لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاند، "هیوا دەخوازین ڕێککەوتنی نێوان ئیسرائیل و لوبنان یارمەتیدەر بێت بۆ کۆتاییهێنان بە توندوتیژی، وێرانکاری و ئازارانەی ڕووبەڕووی خەڵکی لوبنان دەبنەوە".

وەزارەتی دەرەوەی عێراق جەخت دەکاتەوە لە، "پشتیوانی نەگۆڕی عێراق بۆ حکومەت و هاووڵاتیانی لوبنان، هەوڵە نێودەوڵەتییەکان بە گرنگ ناودەبات بۆ ڕێگرتن لە ناکۆکی و گرژی زیاتر، دەستەبەرکردنی ژیانێکی شکۆمەندانە بۆ گەلی لوبنان دووپات دەکاتەوە".

هاوکات وەزارەتەکە داواش لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات هەنگاوی جددی و دەستبەجێ بنێن بۆ ڕاگرتنی کۆمەڵکوژی و هێرشە بەردەوامەکانی دژی گەلی فەڵەستین لە غەززە و چارەسەرکردنی پێویستی بە هەماهەنگی و پشتیوانی هەیە".

هاوکات لە بەیاننامەکەشدا هاتووە، "عێراق هەڵوێستی نەگۆڕی خۆی دووپات دەکاتەوە لە پشتیوانیکردن لە هەموو هەوڵە نێودەوڵەتییەکان بۆ بەدیهێنانی سەقامگیری لە ناوچەکەدا".

ڕاگەیاندنی ئاگربەستی نیوان ئیسرائیل و لوبنان دوای زیاتر لە ساڵێک لە جەنگ، کاولکاری، هێرشکردن و پێکدادان دێت، کە بووە هۆی کوژرانی زیاتر لە (3,800) هاووڵاتی لە لوبنان کە ژن و منداڵیشیان تێدایە سەرۆک وەزیرانی لوبنان پێشوازی لە رێککەوتنی ئاگربەستەکە کرد، "بە هەنگاوێکی گرنگ بۆ گەڕانەوەی ئارامی و سەقامگیری لە لوبنان ناوبرد".

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین