كۆبوونەوەى لووتكەى ئەردۆغان و بايدن رێڕەوى توركيا راست دەكاتەوە
نوچەنێت:
كۆتا ديدارى نێوان ئەردۆغان و بايدن لە (٢٠١٦)بووە، ئەویش دواى هەوڵى كودەتاكەى سەر حكومەتى توركيا بوو، ئەوكات ئەمريكا هەوڵى دڵنيايى بە ئەردۆغان دەدا و گوێى لە داواكارييەكانى دەگرت.
ئەمرۆ هاوكێشەكە گۆڕاوە، واشنتن باڵا دەستە بەسەر پەيوەندييەكانى لەگەڵ توركيا، چونکە لەبەر ئەو هۆكارانەى خوارەوە يارييەكە لە بەرژەوەندى جۆ بايدنە:
١ــ فاكتەرى ئابوورى: لەو مانگە ليرەى توركيا بۆ نزمترين ئاست دابەزى، رێژەى هەڵوسان بەرزبۆوە، چاوڕوان دەكرێت بانكى ناوەندى لە ماوەيەكى نزيك نرخى سوو دابەزێنێت، ئەوەش ئەردۆغان دەخاتە بەردەم هەڵوێستێكى قورس لەبەردەم بايدن، كە ئەوەش دەبێتە دابەزينى ئابوورى.
٢ــ فاكتەرى سياسى: ئەردۆغان ترسى لە هەڵبژاردنى پێشوەختە و ئەو قەيرانانەى ئەنقەرە هەيە كە چۆتە ناو هەندێك وڵاتى ناوچەكە و تواناى دەرچوونى نييە، بۆ دەرچوون لەو قەيرانانە زياتر پێويستى بە واشنتنە، په‌یوه‌ندی نێوان ئەنقەرە و رووسيا جێی متمانه نييە، بەهۆى ململانێى دێرينى نێوانيان، بۆيە توركیا له ناچاری رووسیای كردووه به هاوبەشى خۆى، جگە لەوەى زۆربەى ئەو چارەسانەى ئەردۆغان بە واشنتن تێدەپەڕێت، بەتايبەت ئەگەر بگەن بە رێكەوتنى ئابوورى نێوان ئەمريكا و توركيا.
٣ــ فاكتەرى سەربازى: توركيا پەى بەوە بردووە ناتوانێت پێويستى بە هاوپەيمانى ناتۆ نەبێت، كڕينى سيستەمى (ئێس٤٠٠) نرخەكەى بووبه فڕۆكەى (ئێف٣٥)، ئه‌و سیسته‌مه توركياى خستە ژێر سزاى ئەمريك، بڕيارە ئەگەر توركيا بەردەوام بێت، ياساى (كاستا)ى لەلايەن كۆنگرێسەوە بەسەر جێبەجێ دەكەن.
٤ــ فاكتەرى قەزايى: هەندێك داواكارى رژد هەيە لە ويلايەتە يەكگرتووەكان بەرانبەر (هالك بانك)ى توركى، كە ئەردۆغان هەوڵيدا بۆ لادانى داواكانی دژ به‌و بانكه، نێوەندگيرى لەگەڵ ترامپ بكات، بەڵام شكستى هێنا.
كاتێك بايدن گەيشتە سەر دەسەڵات ئەو فاكتەرانەى دەزانى، هەرچەندە پەيوەندى دۆستانە و شەخسى لەگەڵ ئەردۆغان زياتر لە بيست ساڵە، بەڵام هەوڵيدا سوود وەربگرێت بۆ پاشەكشەپێكردنى توركيا و گۆڕينى شێوازى كاركردنى ئەردۆغان.
ئەمريكا حیسابی بۆ ئەردۆغان، نه‌كرد جۆ بايدن كوشتارى ئەرمەنەكانى وەك كۆمەڵكوژى وەسفكرد، هەروەها واژۆكردنى رێكەوتنى تازەى (ئێف ٣٥( لەگەڵ وڵاتانى تر و جياكردنەوەى توركيا، كرانەوەى سەربازى ئەمريكا بەڕووى يۆنان، هەموو ئەو هەنگاوانە لە لايەن واشنتنەوە، ناردنى پەيام بوو بۆ ئەردۆغان، ئەمريكا جووڵێنەرى سەرەكى پەيوەندييەكانە، نەك توركيا.
ئەردۆغان تا ئێستا هاوسه‌رده‌می سێ سەرۆكى ئەمريكایه، ئه‌ردۆغان پسپۆڕە لە گەمەى سياسى، لە مانگى كانوونى دووەمى ئەمساڵ هەوڵيدا بۆ رازيكردنى بايدن.
ئەردۆغان سەرەتا دەستى بە بانگەشەى چاكسازى و مافەكانى مرۆڤ كرد، ئەوە لەكاتێكدايە توركيا گەورەترين زيندانى رۆژنامەنووسانە لە جيهان، دواتر هەوڵى رازيكردنى بايدنى دا لە دۆسەى (ئێس٤٠٠) شارەزايانى رووسياى دوورخستەوە، بۆ سەرپەرشتيكردنى ئەو سيستەمە، باسى لە تيمێكى هاوبەشى ئەمريكا و توركيا كرد.
ئەردۆغان كارتى ئەفغانستانى بەكارهێنا بۆ هاوكاريكردنى كشانەوە و بەرێوەبردنى فڕۆكەخانەى كابۆڵ، بە جۆرێك بەڕێوەى ببات ئەوروپا و رێكخراوە نێودەوڵەتييەكان رازى بكات.
لوتكەى رۆژی (14) مانگ دەرفەتێكە لەبەردەم بايدن، بۆ قۆستنەوەى لاوازى ئەردۆغان، لە پێناو به‌ده‌ستهێنانی سازشكردنەكانى ئەردۆغان.
هەماهەنگى لە ئەفغانستان دەكرێ، ئه‌و هه‌ماهه‌نگیه بۆ واشنتن پێويستە، هەروەها كۆنتڕۆڵكردنى هەڵسوكەوتەكانى توركيا لە ناو ناتۆ ئەوەش دەكرێت، بەڵام لادانی سزاكانى سەر (ئێس٤٠٠) پێويستى بە رەزامەندى كۆنگرێسە، لادانی ئه‌و سزایانه تەنيا بە جۆبايدن ناكرێت، دروستكردنى تيمێكى هاوبەشيش بەس نييە بۆ لادانی ئه‌و سزایانه‌یه.
بە نەمانى ترامپ لە دەسەڵات ئەردۆغان ئەو هێزەى لەدەست دا، كە دووبارە توركياى لەگەڵ ئيدارەى ئەمريكا دەگونجاندەوە، بەرژەوەندييە جيۆسياسيەكانى لەگەڵ توركيا بە پێش دەخست، ئەردۆغان زۆر بە ئاسانى دەيتوانى بۆشايیە گەورەكانى ناوخۆ پڕكاتەوە، قەيرانە ناوخۆيیەكانی ناو توركیاش تێپەڕێنێت.
ن: جويس كرم
0 لێدوانەکان
Karla Gleichauf
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
M Shyamalan
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
Liz Montano
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment