Nuce Logo

رۆژى چوارشەممەى رابردوو  28ى ته‌مووز، قه‌یس خەزعەلى رایگەیاند، "ئەمریكا كەنداوى عەرەبى پڕكردووه‌ لە كەشتى، هەر لە پێناو خۆئامادەكردنیش بۆ دەركەوتنى ئیمام مەهدى عێراقى داگیركرد، بۆیە بەبێ رووبەڕووبوونەوەى بەهێز ئەمریكا لە عێراق ناچێتە دەرەوە، تێچووى مانەوەى هێزەكانى ئەمریكایش لە عێراق زۆر گران دەكەوێته‌وه‌".
كەناڵى رافیدەین گرتە ڤیدیۆیەكى لە تۆڕى كۆمەڵایەتى فەیسبووك بڵاوكردەوە، به‌ توانجه‌وه‌ لەسەرى نووسیووە، "قەیس خەزعەلى، كە ژەنەڕاڵێكى گەورە و چاودێرێكى سیاسى ستراتیژى لێهاتووە، بەهۆى زیرەكییەوە هۆكارى هاتنى كەشتیە فڕۆكەهەڵگرەكانى ئەمریكاى لە رۆژهەڵاتى ناوەڕاست ئاشكراكردووە، ئەوە لە كاتێكدایە ئەو هۆكارە هیچ كەسێكى تر نایزانێت".

خەزعەلى بە عه‌مامه‌ بەسەرێكى ئێرانى دادەندرێت، عێراقییەكان پێیانوایە، "خەزعەلى پاشكۆى ئێرانە، ئامرازى جێبەجێكردنى فەرمانەكانى ئەو وڵاتەیە".
ئەوە یەكەم جار نییە خەزعەلى ئەو جۆرە لێدوانانە دووبارە دەكاتەوە، بەر لە دوو ساڵ، خەزعەلى شتى زیاتر لەوەى ئێستاى گوتووە، ئەو كاتە گوتى، "هەواڵگرى ئێرانى دۆسیەكى تەواوى لایە، هەموو زانیاریى و داتایەكى سەبارەت بە ئیمام مەهدى لە خۆگرتووە، تەنیا وێنەیەكى مەهدى تێدا نییە". 
ئەوە هەمان قسەیە، كە محەمەد سەدڕى باوكى موقتەدا سەدڕى رێبەرى رەوتى سەدڕ لە كۆتایى نەوەدەكانى سەدەى رابڕدوو لە وتارێكى نوێژى هەینى باسیكرد، لە وتارەكەى سەدڕ باسى لە بوونى دۆسیەكى تەواوكرد سەبارەت بە ئیمام مەهدى لە دەزگاى هەواڵگرى ئەمریكا.

ئەمریكا بۆچى هێز رەوانەى كەنداو دەكات؟ 

خەزعەلى وەڵاممان دەداتەوە، رەوانەكردنى هێزەكانى ئەمریكا ئامادەسازییە بۆ دەركەوتنى مەهدى، پنتاگۆن دۆسیەكى تەواوى لایە، تەنیا وێنەى مەهدى تێدا نییە.
لە (٢٠١٧) سەردانى خەزعەلى بۆ باشوورى لبنان دەركەوتنى بەجلى سەربازى لەگەڵ ئەندامانى حزبوڵا وەك خۆئامادەكردن بۆ جەنگ و رێگەخۆشكردن بۆ دەوڵەتى ئیسلامى كە مەهدى دەبێتە فەرمانڕەواى، بەشێوەیەكى بەرفراوان لە ناوەندەكانى لبنان و عەرەبى بووە مایەى گاڵتەجاڕى. 
زۆربەى لێدوانەكانى خەزعەلى لەفلان و فلانەوەیە و بازرگانى بە ئایین و گاڵتەكردنى عێراقییەكانە، لەگەڵ ئەوەشدا هەندێك لە عێراقییەكان لەژێر كاریگەرى بانگەشەى ئایینى پێى كاریگەر دەبن، بە تایبەت ئەو گوتارانەى كە لاى زۆربەى خەڵك روونە بە ناوى ئایینەوەیە، بەهۆى نەبوونى هۆشیارى خەڵك زیاتر بڕواى پێدەكرێت، چونكە ئەو گەلەى هۆشیارى نەبێت سەركردایەتیكردنى ئاسانە.
ئەوەش زۆر بەڕوونى بەكارهێنانى لە لێكۆڵینەوە دەرونییەكانى ئێرانى و پەیوەستكردنى بە جەنگى ئەلیكترۆنى لە وڵاتانى عەرەبى رەنگى داوەتەوە.
وا دەركەوێت، ئەو سوپا ئەلیكترۆنیە لە سۆنگەى ئاشنابوونى بەلایەنى دەروونى كۆمەڵگەى عەرەبى و كاریگەریى شاراوەى لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان نووسینى سۆزدارانە بڵاودەكەنەوە، ئەوەش لەبەر نەبوونى بیركردنەوەیەى خەڵكە.
مێزەربەسەرەكانى نزیك لە ئێران لەو چوارچێوەیە هەوڵى زیاتر دەدەن، بۆ كۆنتڕۆلكردنى جووڵانەوەى جەماوەرى و ملكەچكردنیان لەژێر پەردەى ئایینى.
زیادبوونى لەدەستدانى كاریگەرى لە لیستى ئێرانى بۆ دروستكردنى كەسایەتیەكان روو لە زیادبوونە، كە لەو دواییە لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان رەنگى داوەتەوە، كە كاریگەرییان لەدەست داوە، یاخود لە گۆڕەپانى خۆپیشاندانەكان ئەو كاریگەریەى جارانیان نەماوە، بۆیە هەوڵدەدەن لەژێر ناوى ئیمام مەهدى خەڵك لەدەورى خۆیان كۆبكەنەوە.
لە (٢٠١٨) خەزعەلى جارێكى تر لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانى عێراق و جیهانى عەرەبى رووبەڕووى گاڵتەپێكردنێكى فراوان بووەوه‌، دواى ئەوەى وانەیەكى دەربارەى بابەتى جوگرافیا پێشكەش كرد، باسى لەوە كرد، "رووبارى فوڕات لە میسڕەوە دێت، بۆیە بە عێراق دەگوترێت وڵاتى رافیدەین، لەبەر هەبوونى روبارى دیجلە و فوراتە لە عێراق".
عێراقییەكان گاڵتەیان بەو قسەى خەزعەلى دەكرد، دەیانگوت، "جورج ده‌بڵیو بۆش خوا تەمەن درێژت نەكات، لەسەر ئەو بەڵاو ناخۆشیەى زیاتر لە (١٨) ساڵە بەسەر ئێمەت هێناوە، ئێمەت گیرۆدەى ئەو ناخۆشیانە كرد، چارەنووسى عێراقت دایە دەست ئەو كەسانە، ئەگەر تۆ نەبوویتایه‌، ئێمە نە ئێستا و نە دواى 100 ساڵى تریش گوێمان لە ناوى ئەو كەسانە نەدەبوو".
بەكارهێنەرانى تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانى پێیان وایە، "لە (٢٠٠٣)وە حكومەتى عێراقى كۆمەڵێك دز و فێڵبازن، جەخت لەسەر ئەوە دەكەنەوە، رزگاركردنى عێراق تەنیا بە نەمانى مێزەربەسەرەكانى ئێران دەبێت".

گاڵتەپێكردنێكى تر:
یەكێك نووسیویەتى، ئەوە چ گێلكردنێكە، ئەو ئاژەڵە لە چ زەمەنێك دەژیت؟ چ كەسێك هەیە بڕوابكات خەزعەلى لە عێراقى دواكەوتوو خاوەن دەبێتە دەسەڵات و  شوێنكەوتە؟ ئەمریكا كەشتییەكانى لە كەنداوى عەرەبى كۆدەكاتەوە، خۆى ئامادەكات بۆ دەركەوتنى مەهدى؟. 
یەكێكى تر بەگاڵتەوە دەنووسێت، بەشێك لە عێراقییەكان بەرەنگارى بڵاوكردنەوەى هۆشیارى دەكەن، "سیاسیەكان و مێزەربەسەرەكان دەمێكە بیرۆكەى دروستكردنى دوژمنیان قۆستۆتەوە، بۆ بەردەوامیدان بەسەرقاڵكردنى هاونشتیمانیانى عێراق بۆ دوورخستنەوەیان لە پرسە سەركییەكانى، كە عێراقیەكان بڕوایان پێى هەیە".
لەسەر تۆڕەكۆمەڵایەتییەكان ئەو چینە زۆر بەڕاشكاوانە بەرپرسیارێتى بارودۆخى ئەمنى و سیاسى و بڵاوبوونەوەى ناكۆكى تائیفى دەخەنە ئەستۆى پیاوانى ئاینى، لەو لاشەوە پیاوانى ئاینى سەرقاڵى دزى و تاڵانكردنى سامانى عێراق.
بەگوێرەى رێكخراوى شەفافیەتى نێودەوڵەتى، عێراق پلەى (١٢)مى هەیە لە لیستى ئەو وڵاتانەى لە جیهان زۆرترین گەندەڵیان تێدایە، بەگوێرەى بانكى نێوەدەوڵەتى، رێژەى بێكارى لە عێراق گەیشتۆتە ٢٥% گەنجان ٦٠% ژمارەى دانیشتوانى عێراق پێكدەهێنن.

سه‌رچاوه‌: رۆژنامه‌ى عه‌ره‌ب