Nuce Logo

دڵشاد شەهاب، ڕاوێژکارى سەرۆکى هەرێمى کوردستان لە دیمانەیەکدا لەگەڵ رووداو لە (28-8-2021)دا، سەبارەت بە ڕۆڵى سەرۆکى هەرێمى کوردستان لەسەر ئەنجامدانى لووتکەى بەغدا گووتى، ئەوەندەى چانسى ئەوەم هەبووە لەو دیدارانەى کەوا بەشداربوومە و ئاگادارم، ئەم کۆنگرەیە (لووتکەى بەغدا)  جەنابى سەرۆکى هەرێمى کوردستان لە بیناکردنى بیرۆکەى بەستنى لووتکەى بەغدا بەشدار بوو و کاریگەرى هەبووە بە پەیوەندییەکانى خۆى لەگەڵ مستەفا کازمى، سەرۆک وەزیرانى عێراق. هەروەها ئەگەر سەیرى لایەنە ئامادەبووەکانى لووتکەى بەغدا بکەین، لە ماوەی کەمتر لە ساڵێکدا جەنابى سەرۆکى هەرێمى کوردستان لەگەڵ زۆربەى هەرە زۆرى بەشداربووانى لووتکەى بەغدا، دیدار و سەردان و پەیوەندى دوو قۆڵى لەگەڵییان هەبووە، هەر لە سەردانى بەرپرسانى باڵاى ئەمەریکا بگرە، تا سەردان و دیدارى ماکرۆن دووجار لە ماوەی یەک ساڵدا لەبەغدا و پاریسیش، سەردانى ئێرانى کرد، هەروەها سەردانى ئیمارات و شاى ئوردنی کرد، لە پەیوەندییەکانى ترى لەگەڵ کوێت و قەتەر  و تورکیا دیداریان هەبووە.

دەقى دیمانەى دڵشاد شەهاب، ڕاوێژکارى سەرۆکى هەرێمى کوردستان:

ــ تا ئێستا زیاتر باسى مێژووى نێوان کورد و فەرەنسا کراوە، دەمانەوێ لە کۆنگرەى لووتکەى بەغدا دەست پێبکەین، چ گرنگییەکى هەبوو کە سەرۆکى هەرێمى کوردستان هەر لە دەستپێکى کۆنگرەکە پیرۆزبایى خۆیى بۆ لووتکەى بەغدا نیشاندا؟

دڵشاد شەهاب: بێگومان جارێ زووە هەڵسەنگاندن بۆ دەرەنجامەکانى ئەو کۆنگرەیە بکرێ، کە ئایا چ کاریگەرییەکى لەسەر پەیوەندییەکانى عێراق لەگەڵ ئەو وڵاتانەى کە بەشداربوون لەو کۆنگرەیە، بەڵام ئەگەر بگەڕێنەوە بۆ باگڕاوەندى ئەو پرسە دەبێ بزانین چۆن سەرى هەڵداوە. لەڕاستیدا ئەوەى کە پەیوەستە بە ئێمەوە وەکو هەرێمى کوردستان، لە ڕوانگە و دیدگاى جەنابى نێچیرڤان بارزانى، سەرۆکى هەرێمى کوردستان، وەکو نوێنەرى گەلى کوردستان لە ناوەندە نێودەوڵەتییەکان و پەیوەندییە دەرەکییەکان لەگەڵ دەوڵەتى فیدراڵیشدا، عێراق ئەگەر تۆزێک بگەڕێنەوە دواوە لە دواى شەڕى عێراق و ئێران تا ئەمڕۆشى لەگەڵ دابێت تووشى دوورکەوتنەوەیەکى نێودەوڵەتى بووە، ئەگەر سەیرى سەردەمى عێراقى نوێش بکەین، لە دواى نەمانى ڕژێمى بەعس تاوەکو ئێستا هەمیشە عێراق لە خانەیەکدا باسکراوە، کە چۆن بەسەر تیرۆردا سەربکەوێ و شەڕى ناوخۆیى و دووبەرەکى نەهێڵێ، چۆن  شەڕى مەزهەبى نەمێنێت. 

ماوەیەک بوو عێراق کاریگەرى خۆى وەکو دەوڵەتێکى دەوڵەمەند، وەک خاوەن شوێنێکى ستراتیژى خەریک بوو ئەو ناسنامەیەى ون ببێت، جەنابى کاک نێچیرڤان بارزانى، لە دوا سەردانى بۆلاى سەرجەم لایەنە عێراقییەکان ئەمەى بەروونى بۆیان خستبووەڕوو، کە دەبێ عێراق لەم قۆناغە چەقبەستووەدا دەربچێت، وە لەگەڵ بەرێز سەرۆک وەزیرانى عێراق کۆک بوون لەسەر ئەم مەسەلەیە، وە چەندینجار گفتوگۆى دوو دووقۆڵى و پەیوەندیى بەردەوام لەسەر ئەو پرسە کردووە، لەسەر ئەوەى کە نابێ عێراق تەنها تایتڵەکەى هەر ئەوە بێت کەوا چۆن خەڵک هاوکارى عێراق بکات تاوەکو شەڕى تیرۆر بکات و ئاوارەى نەبێ، یان دەیان شتى تر.

چونکە بە حکومى کۆمەڵێک ڕۆڵ عێراق دەتوانێ بیگێڕێت یاخود پێویستە عێراق هەیبێت دەبێ لەو چەقبەستوویە دەربچێت، وە دواجار جەنابى سەرۆکى هەرێمى کوردستان تیڕوانینى خۆى بۆ عێراقى نوێ لە پەیامێکى بڵاوکراوەى لەگەڵ ڕاگەیاندنى عەرەبیدا خستەڕوو، لەوەى کە دەبێت عێراق لە قۆناغى ڕابردوو دەربچێت دەبێ بچێتە قۆناغێکى تازە، پێویستە خیلافات بەجێبهێڵین، دەبێ پێکەوەژیان و ئازادییەکان و مافى هاووڵاتیبوون و تەنگ و چەڵەمەکانى ناوخۆى عێراق لەبەرچاو بگیرێت، هەروەها پەیوەندییەکانیشى بە دونیاى دەرەوە ڕێکبخاتەوە.

من ئەوەندەى چانسى ئەوەم هەبووە لەو دیدارانەى کەوا بەشداربوومە و ئاگادارم، ئەم کۆنگرەیە (لووتکەى بەغدا)  جەنابى سەرۆکى هەرێمى کوردستان لە بیناکردنى بیرۆکەى بەستنى کۆنگرەى لووتکەى بەغدا بەشدار بوو و کاریگەرى هەبووە بە پەیوەندییەکانى خۆى لەگەڵ مستەفا کازمى، سەرۆک وەزیرانى عێراق. هەروەها ئەگەر سەیرى لایەنە ئامادەبووەکانى لووتکەى بەغدا بکەین، لە ماوەی کەمتر لە ساڵێکدا جەنابى سەرۆکى هەرێمى کوردستان لەگەڵ زۆربەى هەرە زۆرى بەشداربووانى لووتکەى بەغدا، دیدار و سەردان و پەیوەندى دوو قۆڵى لەگەڵییان هەبووە، هەر لە سەردانى بەرپرسانى باڵاى ئەمەریکا بگرە، تا سەردان و دیدارى ماکرۆن دووجار لە ماوەی یەک ساڵدا لەبەغدا و پاریسیش، سەردانى ئێرانى کرد، هەروەها سەردانى ئیمارات و شاى ئوردنی کرد، لە پەیوەندییەکانى ترى لەگەڵ کوێت و قەتەر  و تورکیا دیداریان هەبووە.

ئەگەر سەیرى بکەین لە ماوەى یەک ساڵى ڕابردوودا، دەتوانین بەرجەستەیى حزوورى سەرۆکى هەرێمى کوردستان لەو ئاراستە نوێیەى ئەمڕۆى لە گوتارى لایەنە بەشداربووەکانى لووتکەى بەغدا بەرجەستە دەبوو، کە عێراق چ ڕۆڵەکى هەبێ وە بەرەو کوێ بچێت، بێگومان هەرێمى کوردستانیش لە چوارچێوەى ئەو گوتارەى وەکو دەرەنجامى کۆنگرەکە سەیر دەکرێت کە بریتییە لە پێکەوەژیان، نەمانى توندوتیژى، لە زەمینەسازى بۆ بەرەوپێشووەچوونێکى ئابوورى، لە کرانەوە بەڕووى جیهان، لە زامنکردنى مافى سەرجەم ئەو پێکهاتانەى کە لە عێراق دەژین، ئەمانە هاوتەریبن یاخود خاڵى هاوبەشن لەنێوان دیدگاى سیاسیى هەرێمى کوردستان و ئاراستەى گوتارەى کۆنگرەى بەغدا پێیداڕۆیشتووە، بۆیە جەنابى سەرۆکى هەرێمى کوردستان وەک چۆن پێشووتریش پشتیوانى خۆى بۆ بەڕێز کازمى و دامەزراوەکانى فیدراڵى نیشانداوە، هەر لەو ڕوانگەوە پشتیوانى خۆى بۆ کۆنگرەکە و سەرخستنیشى نیشاندا.

ــ هاتنى ماکرۆن بۆ کوردستان بۆچى گرنگە؟

دڵشاد شەهاب: ئەگەر وەسفەکەم دروست بێت، یەکێک لە کەسایەتى یان کاریگەرترین کەسایەتى حزوورى ئەم کۆنگرەیە سەرۆکى فەرەنسا بوو، فەرەنسا ڕۆڵەکى کاریگەر لە سیاسەتى جیهاندا دەبینێت، وە سەرکردایەتیى یەکێتیى ئەوروپا دەکات لە سیاسەتى دونیادا، وە بەتایبەتى گرنگییەکانى فەرەنسا بە ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاست، وە بەتایبەتیش بە عێراق، کە لە گوتارى ئەمڕۆى بەڕێز سەرۆک ماکرۆن ڕەنگى داوەتەوە. 

کاتێ ئەم کۆنگرەیە بەو ئاراستەیەدا دادەڕوات، داخوازى هەموومانە کە عێراقێکى سەقامگیر و ئارام، عێراقێک کەوا پیکەوەژیانى تێدا فەراهەم بێت و ڕێگە لە کۆچکردن بگرێت، چونکە وەک دەزانن ئێستا نا سەقامگیرى هەر شوێنێک، بەتایبەتى ئەو ناوچانەى خاوەن رووداوى  گەرمن وەکو ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاست ڕەنگدانەوەى بەسەر تێکڕاى جیهاندا هەیە، بۆیە عێراق دەبێ لە قۆناغى ناجێگیرى دەربچێت بە پێچەوانەوە بچێتە قۆناغێکەوە ببنە هۆکارى ئەوەى کە خەڵکى عێراق لەو مەینەتییە دەربچێت و بچێتە ژیانێکى باشتر. بۆیە گرنگى هاتنى سەرۆک ماکرۆن لەوەدایە کە بینینى من سەرۆک ماکرۆن بە ئاشکرا دەیەوێ بە بەشداربوانى کۆنگرە بڵێ، وە بە دەوڵەتى عێراق و جیهانیش بڵێ، هەروەها بە ناوخۆیى هەرێمى کوردستانیش بڵێت، وە بە هەموو ئەوانەى کەوا گرنگیان بۆ بارودۆخى عێراق هەیە، ئەو عێراقەى کەوا هەمووان چاوەڕوانى دەکەن، بەبێ ڕۆڵێکى کاریگەرى هەرێمى کوردستان نایێتەد، واتە هەرێمى کوردستان کارەکتەرێکى ئەساسییە، ئەمە ئەوەى پەیوەست بوو بە کۆنگرەى بەغدا و دەرەنجامەکانییەوە.

ئەگەر لە پەیوەندییەکان تەنها تەرکیز لەسەر ساڵى ڕابردوودا بکەین، لە ماوەى ساڵێک لەمەوبەر، کە ئەمە سێیەمین دیدارى سەرۆکى هەرێمى کوردستانە لەگەڵ سەرۆک ماکرۆن، خۆی لە خۆیدا بە حکومى هەموو ئەو کاریگەرى و پلان و تەواجدى فەرەنسا بۆ بوونێکى کاریگەر لە ڕۆژهەڵاتى ناوەڕست دا، ئەمە دیسانەوە تێڕوانینى هاوبەشى هەرێمى کوردستان و جەنابى سەرۆکى هەرێمى کوردستان لەگەڵ ئەو تێڕوانینەى کەوا لەگەڵ بەڕێز ماکرۆن هەیەتى بۆ ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاست بەتایبەتى بۆ عێراق، یەکگرتنەوەى ئەم مەسەلانەیە، ڕێزە بۆ خەباتى گەلى کوردستان.

 هەروەها من دەمەوێ زۆر بەڕاشکاوانە ئەوە بڵێم، کاتێ کەوا ڕێز لە خەبات و قوربانییەکانمان دەگیرێت، ڕێز لە ڕەمزەکانمان دەگیرێت، یان دیدارى سەرۆک بارزانى و ئیمانوێل ماکرۆن، ڕێزگرتنە لە قوربانیدانى و خەباتى نیوسەدەى سەرۆکى هەرێمى کوردستان، قارەمانێکى تێکشکاندنى داعش، کە لەڕێزى هەرە پێشەوەى جەنگى ڕووبەڕووبوونەوەى داعش بوو، کاتێ کەوا خانەوادەى شەهیدێک بەسەر دەکاتەوە، ئاماژەیەکە بۆ ڕێزگرتن لە قوربانییەکانى گەلى کوردستان، کاتێ کەوا باس لە مزڵومیەتى ئێزدییەکان دەکات، ڕێزگرتنە لە هەڵوێستى هەرێمى کوردستان، لە بە هەند هەڵگرتنى ئەو پرسانەیە، کاتێ گرنگى بە پێکهاتەکان دەدات و دیدارى لەگەڵ کریستانەکان دەبێ، ئەمە تەواوکەرى ئەو مەسارەیە کە لە هەرێمى کوردستان دەمێکە بەتایبەتى جەنابى کاک نێچیرڤان بارزانى، کە وەکو یەکێک لە ڕێڕەوە جێگیرەکانى مەسارى بەڕێوەبردنى وڵات، ئەویش گرنگیدانە بە پێکهاتەکان و پێکەوەژیان.

هەموو ئەوانە کۆمەڵە پرسێکن کە تێڕوانینى هاوبەش هەیە بۆیە ئەم دیدارە گرنگە بۆ برەودان بە مەسەلانە و ئەو هاوبەشیانە تا بچنە قۆناغێکى پێشکەوتووتر.

ــ پەیوەندى ئێمە لە هەموو ڕووێکەوە لەگەڵ فەرەنسا باشە، چونکە نێچیرڤان بارزانى هەم دیپلۆماسییەن هەم شەخسیەن پەیوەندى بەهێزى لەگەڵ ئیمانوێل ماکرۆن هەیە، کوردى ڕۆژئاواى کوردستان چۆن دەتوانن سوود لەو پەیوەندییە باشەى نێوان کوردستان و فەرەنسا وەربگرن، یان لە نێوان نێچیرڤان بارزانى و ئیمانوێل ماکرۆن دا، کە فەرەنسا ئێستا ڕۆڵەکى سەرەکى هەیە لە سووریا و ڕۆژئاواى کوردستان، هەروەها فەرەنسا ئەندامى هەمیشەیى ئەنجوومەنى ئاسایشە، کوردى سووریا چۆن دەتوانن سوود لەو پەیوەندییە وەربگرن یاخود هەرێمى کوردستان چۆن دەتوانێ یارمەتییان بدات؟

دڵشاد شەهاب: بە بۆچوونى من، جگە لەوە یەکێک لە خاڵە بەهێزەکانى هەرێمى کوردستان ئەوە بووە لە ناوچەکەدا نەبۆتە هۆکارى ناسەقامگیرى بۆ هیچ وڵاتێکى دراوسێ، نەبۆتە هۆ دروستبوونى توندڕەوى، یان نەبۆتە هۆى دروستبوونى ململانێیەکى توندى ئایینى و مەزهەبى هەتا نەتەوەیى، وە باوەڕى هەرێمى کوردستان بۆ ئیدارەکردنى کوردستان و پێکەوەژیان و دابینکردنى ئازادى، هەروەها دابینکردنى کەشەکى سیاسى ئارام بۆ هەموو لایەنەکان. بێگومان من ناڵێم ئێمە بێ کەموکوڕین و کاملین، بەڵام بە بەراورد لەگەڵ ناوچەکە، هەرێمى کوردستان هەنگاوى گەلەک باشى ناوە لە بوارى ئازادى و دیموکراسیدا، لە بوارى پێکەوەژیاندا، ئەوە خاڵى بەهێزى هەرێمى کوردستانە، کە لە ئەساسدا بووە هۆکارى جێى تێڕوانینى وڵاتێکى خودان دیموکراتخواز و خودان مێژوویەکى گەورە لە دیموکراسیەتدا وەکو فەرەنسا. 

بەر لە هەر شتێک پێویستە برایانمان لە ڕۆژئاوا ئەو زەمینەیە لە ناوخۆیاند دروست بکەن، ڕۆژئاوا ببێتە جێگەیەک بۆ پێکەوەژیان و ئازادى سیاسى، ببێتە جێگەیەک بۆ پەیوەندییەکى باش لەگەڵ درواسێیەکانى و هەرێمى کوردستان دا، ئەوانیش لەو قۆناغەدا دەربازببن ڕۆژئاوا کە کارى کوردى ڕۆژئاوا هەر ئەوە نییە تا هەتایێ دژى تیرۆرێ بجەنگن، پێویستە بچنە قۆناغى خۆبەڕێوەبردنێ، قۆناغى خۆبەڕێوەبردن پەیوەندى دەوێ، دیموکراسیەت و قبووڵکردنى بۆچوونى بەرامبەرى دەوێ، وە ئازادیەک لە بیروچۆنى خۆیاندا دەوێ بەبێ ئەوەى لەژێر کاریگەرى هیچ لایەن و هێزێکدا بن. بێگومان پێگەى جەنابى سەرۆکى هەرێمى کوردستان لە ڕابردووشدا بەرچاو بووە، وە پێموایە هەر کەسێک چاودێرى بارودۆخى ڕۆژئاواى بکات، هەستى بەوە کردووە، کە جەنابى نێچیرڤان بارزانى چەندە گرنگى بە پرسى ڕۆژئاوا دەدات، هەر لەسەردەمى حکوومەتى هەرێمى کوردستان بگرە (ئەو کاتەى سەرۆک حکوومەت بوو) لە هاوکاریکردنى برایانمان لە ڕۆژئاوا و دروستکردنى پەیوەندیى هاتووچون، یان دەتوانم بڵێم هەرێمى کوردستان کرا بە دەرگایەک بۆ ئەوەى دەنگى کوردى ڕۆژئاوا بگاتە جیهان. بۆیە پێموایە هەرێمى کوردستان هەنگاوى باشى ناوە لە یارمەتیدانى ڕۆژئاوا، دەتوانێ هێشتا زیاتر هاریکارى بێت.

ــ پێتوانییە لە کۆبوونەوەکەى نێچیرڤان بارزانى و ئیمانوێل ماکرۆن باسى پرسى ڕۆژئاواى کوردستان و سووریا باس بکرێ؟

دڵشاد شەهاب: من هیچ زانیارێکى تەواوم لەسەر ناوەڕۆکى کۆبوونەوەکە نییە، بەڵام ڕەنگە ئەو پرسانەى کە پەیوەندیى بە سەقامگیرى ناوچەکەوە هەیە، لە هەمان کاتدا جێگەى گرنگى پێدانى بەڕێز سەرۆکى هەرێمى کوردستان و سەرۆک ماکرۆن-یشن.

ــ سەرۆک نێچیرڤان بارزانى، لە شێوازیکردن لە ئیمانوێل ماکرۆن، قوباد تاڵەبانى، جێگرى سەرۆک وەزیران لەگەڵە، بەیانیش سەرۆکى پەرلەمانى کوردستانیشى لەگەڵ دەبێ بۆ پێشوازیکردن لە ماکرۆن، بۆچى ئەوە ئەولەویەت و بەلایەوە گرنگە کە لایەنەکانى ترى لەگەڵ دا بن؟

دڵشاد شەهاب: مەسەلەکە ئەوەیە کە خۆى باوەڕى بە بەشدارى هەمووان هەیە، کە هەمیشە کاک نێچیرڤان بارزانى بەو بیروباوەڕە ناسراوە، حەز دەکات هەمووان لە وێنە گەورەى بیناکردنى هەم ئاواکردنى کوردستان هەم بیناکردنى پەیوەندییەکان و بەڕێوەبردنى وڵات ببینەوە، وە ڕێزگرتنە لە دامەزراوەکانى هەرێمى کوردستان، ئەو بەڕێزانەى کەوا ئامادە دەبن، نوێنەرایەتى لایەنە سیاسییەکان ناکەن بەو قەدەرەى کەوا نوێنەرایەتى دامەزراوە سیاسییەکانى هەرێمى کوردستان دەکەن، لە هەمان کاتیشدا وێنەکى جوانە، بێگومان پێکهاتەى بەڕێوەبردن لە کوردستاندا حکومڕانییەکى هاوپەیمانییە، زۆر لایەن و پێکهاتە تێیدا بەشدارن، وە لەڕاستیدا ئەوە یەکێکە لە داخوازییەکانى دۆستانى ئێمەش، کە هەمیشە تاکید لەوە دەکرێتەوە هەرێمى کوردستان بەو تابلۆیە هەمەڕەنگە جوانە، لەمەسەى تەبایى و یەکڕێزى نێوان هێزەکان، بەتایبەتى لایەنە سەرەکییەکانى پێکهێنەرى حکوومڕانیى لە هەرێمى کوردستان، ئەوە بەشێکى جێگیرە لە بیروباوەڕى جەنابى سەرۆکى هەرێمى کوردستان.

ــ باس  پەیوەندى نێوان هەولێر و پاریس کرد، بەتایبەتى لە نێوان ئیمانوێل ماکرۆن سەرۆک کۆمارى فەرەنسا و نێچیرڤان بارزانى، سەرۆکى هەرێمى کوردستان، گەلەک سەرۆکى جیهان هەن دەخوازن پەیوەندییان لەگەڵ ئیمانوێل ماکرۆن یان فەرەنسا باش بێت، بەڵام دەبینین کورد پەیوەندییەکانى لەگەڵ فەرەنسا زۆر باشە، بەتایبەتى لە ئاستى سەرۆکایەتییەکاندا، کوردێک دەتوانێ بپرسێ کە کورد دەتوانێ چ سوودێک لەو پەیوەندییە بەهێزە وەربگرێ، چ لە بوارى ئابوورى و سیاسی دا، چ لە بوارى دیپلۆماتیکدا؟ 

دڵشاد شەهاب: ئەو ڕۆژەى کەوا خاتوو دانیال میتران، لە حاجى ئۆمەران هاتە لاى جەنابى سەرۆک بارزانى، هەروەها ئاوارە و ژن و منداڵى کوردستانیانى لەو شوێنە بینى، کە زوڵمى ژێر دەستى بینى، ئەوکات ئەمە بەسەرکردنەوەیەکى گەورە و ئەوەندە نیشاندانى دۆستایەتى و پیشتیوانییەک بوو، ئینجا دواتر ڕۆڵى فەرەنسا لە بیناکردنى بڕیارى (688) بۆ ناوچەى دژە فڕین، کە بووە کۆڵەگەیەکى ئەساسى بۆ سەرکەوتنى حکومڕانیى هەرێمى کوردستان و سەرکەوتن و بە ئامانج گەیشتنى راپەڕین.

دواتر وەک ئاماژەمان پێکرد، ئەو هەموو سەردانییە بەردەوامانەى هەبووە، هەم لە پێشوازیکردن لە سەرۆکى هەرێمى کوردستان و دامەزراوە فەرمییەکانى، وە هەم لە سەردانییە یەک لە دواى یەکەکان کە ئەمە چەندین سەردانى سەرۆکەکانى فەرەنسایە بۆ هەرێمى کوردستان، بێگومان ئەوە خۆى لە خۆیدا بەهێزکردنى پێگەى دیپلۆماسى هەرێمى کوردستان و نیشاندانە، لەوە کە هەرێمى کوردستان کارەکتەرێکى کارایە لە هاوکێشە دیپلۆماسیى ناوچەکە بەتایبەت، وە لە وێنەیەکى گەورەتریشدا کە کاریگەرى بەسەر وێنە گەورەکەى ئەو ناوچەیەوە هەبێ.

هەروەها ئەگەر هەر بە تەسەسول بە دوایدا بێن، هەر لە شەڕى دژە تیرۆر، کە بابەتەکە هەر ئەوە نییە کە ئایا هێزى فەرەنسا بە چ ژمارەیەک بەشداریکرد واتە بەچەند سەرباز و فڕۆکە بەشداری لە شەڕى دژەتیرۆر کردیە، فەرەنسا وڵاتێکى کاریگەرە، ئەندامی هەمیشەیى ئەنجوومەنى ئاسایشە، پیشتگیرییەکانى فەرەنسا بۆ سەرخستنى هەر بڕیارێک بۆ پاراستنى هەرێمى کوردستان و قەوارەى سیاسى هەرێمى کوردستان کاریگەرى و ڕەنگدانەوەى هەبووە، وە لەدواجاریش ئەگەر وەکو رووداوێکى مێژوویى باسى بکەین، کاتێ کەوا دەرەنجامى ئەو زوڵم و ئابڵوقەیەى کە حکوومەتى عێراقى خستیەسەر هەرێمى کوردستان، دەرگاکردنەوەى فەرەنسا و ڕۆڵى جەنابى سەرۆکى هەرێمى کوردستانى ئێستا و سەرۆکى پێشووى حکوومەتى هەرێمى کوردستان، جەنابى ڕێزدار نێچیرڤان بارزانى بوو، بەڕاستى یەکێکە لەو هەنگاوانەى کە لەبیر ناکرێن.

ئیمە هەموومان لەبیرمانە، ئەوکات تەنها ئەو کرانەوەى فەرەنسا بوو، ئەو دیمەنەى کە لە کۆشکى ئیلیزیێ نیشاندرا و پێشوازى لە سەرۆک و جێگرى سەرۆکى حکوومەتى هەرێمى کوردستان ئەوکات کرا، بە نیسبەت هەر تاکێکى کوردستانى سەرکەوتنێکى زۆر گەورە و دەروازەیەک بوو بۆ دەرچوون لە ئابلۆقەکان. بێگومان ئەمانە کۆمەڵە کاریگەرییەکن بەراورد ناکرێن لەگەڵ ئەوەى کە لە قۆناغێکى نەبوونییدا خەڵک هاوکارییەکى دارایى کردبین یان ڕێکخراوێکى مرۆڤدۆستى ناردبێت، کە ئەوانە هەمووى جێگەى ڕێز و سوپاسە، بەڵام هەڵوێستە سیاسى و دیپلۆماسى و دەستکەوتەکانى ئەم پەیوەندییەى هەرێمى کوردستان و فەرەنسا، بە بۆچوونى من بەرجەستەن، وە وایلێهاتووە خەڵک هەستى پێبکەن.   

ــ ئەم پەیوەندییە کوردستان دەخاتەژێر بارى ئەرکێک یان بە تێگەیشتنێکى تر ماکرۆن چى لە کوردستان دەوێت، سبەى خەڵکى کوردستان چى دەبینین، شتێکى جیاواز دەبینین لەو سەردانییەى پێشووى سەرۆکى فەرەنسا هەولێر؟

دڵشاد شەهاب: بێگومان هەموو پەیوەندییەک بەرژەوەندى هاوبەشى تێدایە، وە تێڕوانینى هاوبەش دەبنە هۆکارى ئەوەى کە پەیوەندى دروست ببێت، بەڵام دواجار پەیوەندییەکانیش ئاراستەیەکى هاوبەش وەردەگرن بۆ گەیشتن بە ئامانجێکى هاوبەش.

لە هەمووى گرنگتر هەرێمى کوردستان ناسنامە و سیاسەتى هەرێمى کوردستان چییە کە وا دەکات جێگەى تێڕوانینى هێزى کاریگەرى وەکو فەرەنسا بێت، پێکەوەژیانە، بەڵێ ئەمە ئەرک دەخاتەسەر هەرێمى کوردستان، ئێمە دەبێ گرنگى بە پێکەوە ژیان و هەبوونى پێکهاتەکان و ئازادییەکان بدەین، ئەوانە جێگەى گرنگیپێدانى کۆمەڵگەى نێودەوڵەتین و خودى سەرۆک ئیمانوێل ماکرۆن و دەوڵەتى فەرەنساشە، چونکە ئەوە لە بنەما ئەساسییەکانى دەوڵەتى دیموکراسین. هەروەها گرنگیدان بە ژیانێکى شایستە و فەراهەمکردنى ئازادییەکان هەم بۆ کارى سیاسى هەم بۆ ئازادى تاکە کەسى، ئەو شتانە دەوڵەتان بە پێوەرێک دەیزانن کە پێگەى هەرێمى کوردستانى لەسەر بپێورێت.

هەروەها ئەو سەقامگیرییەى لە هەرێمى کوردستان هەیە، دڵنەوایى دراوسێیەکانى و ئەو خەڵکانەى کەوا مامەڵە لەگەڵ هەرێمى کوردستان دەکەن لەهەموو ڕووێکەوە، دواجار ئەگەر ئەو هەموو قەیرانە یەک لە دواى یەکانەى کە لەخارجى ئیرادەى ئێمە هەن، هەرێمى کوردستان وەک بەشێکى جێگیر لە عێراق، عێراق و هەرێمى کوردستان بە گشتى، بوارێکى گەورەى وەبەرهێنان و بەرژەوەندیى ئابوورى تێدایە، ئێستا لە هەندێ لە هەواڵەکان هەست پێدەکەین پشکى نەوتى عێراقى لە بازاڕى نەوتى فەرەنسى ڕوو لەبەرزبوونەوەیە، بێگومان هەرێمى کوردستان لەو هاوکێشە ئابوورییەدا بەشدار و کاریگەرە، ئەمانە هەندێکى ئەرکى هاوبەشن، وە هەندێکى ترى لەسەر ئێمەیە کە دەبێ گرنگى پێ بدەین بۆ ئەوەى ئەو پێگەیە بۆ هەرێمى کوردستان پارێزراو بێت، دواجاریش بەڵى بەرژەوەندى هاوبەش هەیە، دۆستایەتیش لە سیاسەتدا هەر بۆ مەرحەبایەک نییە، بەڵام ڕۆڵبینینى هەرێمى کوردستان بەتایبەتى لەو ڕێچکە دروستەى کە جەنابى سەرۆکى هەرێمى کوردستان گرتووتیبەر، وا بکەین کەوا بەرژەوەندییەکانمان هاوتەریب ببن بۆ ئەوەى دۆستەکانى ئێمەش هەست بە قازانج بکەن لەم مەسەلەیەدا، ئێمەش وەک هەرێمى کوردستان هەست بە پارێزراوى و قازانج بکەین. 

 س: رووداو