دواى مردنى سەرۆكى رووسيا كێ جێگەى دەگرێتەوە؟ وەرگێڕان

وەرگێران: ئیسماعیل تەها

ماڵپەڕى (جيۆپۆليتيك)ى فەڕەنسى لە راپۆرتێدا باس لەو دەنگوگۆيانە دەكات، كە لەسەر دۆخى تەندروستى ڤلاديمێر پۆتين، سەرۆكى رووسيا بڵاو دەكرێتەوە، كە ئايا دواى مردنى سەرۆكى رووسيا كێ جێگەى دەگرێتەوە؟.

هەموو رۆژێك پێشبينييەكى نوێ سەبارەت بە دۆخى تەندروستى سەرۆكى رووسيا باس دەكرێت، رۆژێك ئاماژە بەوە دەكەن تووشى نەخۆشى شێرپەنجەى خوێن بووە، رۆژێك دەڵێتن، تووشى غودەى دەرقى بووە، رۆژێك نەخۆشى باركنسۆن، رۆژێك دەڵێن لە چوارى ئەم مانگە مردووە.
كاسرين كۆڵۆنا، وەزيرى دەرەوەى فەرەنسا جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە، "هيچ شتێكى دڵنياكەرەوە نييە، ياخود لايەن هاوپەيمانەكانى كارى لەگەڵ دەكەن باسى لێوەكرابێت."
ماڵپەڕەكە ئاماژە بەوە دەكات لە (24) شوباتى ساڵى رابردوو لەگەڵ دەستپێكردنى جەنگ هەواڵەكان سەبارەت بە سەرۆكى رووسيا زيادى كردووە، لە بەهارى ساڵى رابردوو ڤلاديمێر پۆتین هاوكارى خێراى پزيشكى وەرگرتووە."
گۆڤارى (بارى ماچ) ئاشكراى كرد لە ساڵى (2019) كرێكارەكان راسپێدراون لەكاتى گەشتەكانى بۆ دەرەوە پاشەڕۆى سەرۆكى رووسيا كۆبكرێتەوە، بۆ ئەوەى ئەو وڵاتەى سەردانى دەكات نەتوانێت شيكارى بۆ بكات.
لە مانگى ئايارى ساڵى رابردوو سێرگى لاڤرۆڤ، وەزيرى دەرەوەى رووسيا هەموو ئەو دەنگوگۆيانەى سەبارەت بە سەرۆكى وڵاتەكەى بڵاو دەكرێتەوە رەتكردەوە، ئاماژەى بەوەش كرد، "پێم وايە كەسێك هەستەكانى تەندروست بێت، دەكرێت نيشانەى هەر نەخۆشيەك لەو پياوە هەبێت بيبينێت." بەڵام پرسيارەك دێتە پێشەوە ئەگەر ڤلاديمێر پۆتين مرد كێ جێگەى دەگرێتەوە.

 وەك سەرۆكى رووسيا دەبێتە جێگرەوەى پۆتين؟

پاڵپەڕەكە باسى لەوە كردووە لە تشرينى يەكەمى ساڵى (2021) پرسيار لە جێگرەوەى كرا، لە وڵامدا سەرۆكى رووسيا بە كەناڵى (سى ئێن بى سى) ئەمەريكى رايگەياند، "وەڵامنەدانەوە بە باشتر دەزانم، چاوەڕوانى هەڵبژاردنەكانى داهاتوو دەكەين."

بەهۆى هەموارى دەستوورى ساڵى (2020) كە قۆناغى دانانەوەى وەك سەرۆك سفركردەوە، سەرۆكى رووسيا دەتوانێت تا ساڵى (2036) لە دەسەڵات بمێنێتەوە، ئەو كاتەش تەمەنى دەگاتە نزيكەى (84) ساڵ، ئەگەر ناچار بوو پاشەكشە لە دەسەڵات بكات، بەگوێرەى ماددەى (92)ى بەشى چوارەم لە دەستوورى رووسى هاتووە، لە قۆناغى گواستنەوە سەرۆك وەزيران ئەركەكان بەرێوە دەبات.
هەروەك ئەو كارە بۆ سەرۆك وەزيران جێدەهێڵدرێت بۆ ئەوەى ئەگەر سەرۆك بەر لە كۆتاييهانى وادەى خۆى دەستى لە كار كێشاوە، ياخود بەهۆى دۆخى تەندروستى نەيتوانى دەسەڵاتەكانى خۆى پەيڕەو بكات، ياخود دوورخراوە، ياخود مرد بەگوێرەى دەستوور، بەڵام تەنيا سێ مانگ سەرۆك وەزيران ئەو ئەركە دەگرێتە ئەستۆ، لەو وادەيە پێويستە هەڵبژاردن بۆ سەرۆكى نوێى وڵات بكرێت.
ماڵپەڕەكە ئاماژەى بەوە كردووە، حاڵەتەكە هەرچييەك بێت، بۆ ماوەيەكى كاتى ميخائيل ميشۆستين، سەرۆك وەزيران لە كانوونى دووەمى ساڵى (2020) دەسەڵاتى گرتۆتە دەست، كەسێكى تەكنۆكراتە، تەمەنى (56) ساڵە، پێشتر بەرپرسى باج بوو، واتا بەشێك بووە لە گرووپى سەربازەكان، بەڵام بەگوێرەى قسەى ئانا كۆڵين بەشێك بوو لە گرووپى راهێنەرەكان.
سەرەڕەاى ئەوەش بەگوێرەى ماڵپەڕەكە سەرۆك وەزيران لاى خەڵك پێش وەرگرتنى پۆستى سەرۆك وەزيران كەسێك ناسراوە نەبوو، بەڵام خاوەن جەماوەرێكى گەورەش بوو، تا ئێستاش پسپۆڕى دۆخى دواى يەكێتى سۆڤيەتە، بەڵام ئەوە نايكات بە جێگرەوە، بەتايبەت ميخائيل ميشۆستين لەناوەندە سياسييەكان كەسايەتييەكى نەرم و بێدەسەڵاتە، تموحى گەورەى نييە. 
ماڵپەڕى جيۆپۆليتيك ئەوەشى روون كردۆتەوە دەكرێت پۆتين جێگرەوەيەك بۆخۆى ديارى بكات، سەبارەت بەو كەسەى پۆتين ديارى دەكات، بەگوێرەى هەڵسەنگاندنەكانى ئۆد ميرلين، لێكۆڵەر لە زانكۆى پڕۆكسل و پسپۆڕ لە كاروبارى رووسيا ئاماژە بەوە دەكات ئاماژەى بەهێز ئەوەيە سەرۆكى رووسيا كەشێك دانێت شايستەى ئەوەبێت پارێزگارى لە رووسيا و دۆخى سەقامگيرى ئەو وڵاتە بكات.

لە سەرەتاى مانگى ئايار كاتێك دەزگاى هەواڵگرى دەرەوەى رووسيا سەبارەت، دەزگاى هەواڵگرى دەرەوەى رووسيا كە گوايە بەرپسێكى پێشووى هەواڵگرى دەرەوەى ئەو وڵاتە سەرۆكايەتى دەكات، ئاشكراى كرد نەشتەرگەرى داهاتووى سەرۆكى رووسيا شێرپەنجەيەكى ديارنەكراوە، كەسانێك هەبوون ئاماژەيان بەوە دەكرد، كە ئەگەر هەيە نييكۆلاى پارترۆشێڤ، ئەميندارى ئەنجوومەنى ئاسايشى نەتەوەيى رووسيا جێگەى بگرێتەوە.
لە پاڵ ئەو ناوەش ناوى سێرگى شويگۆ، وەزيرى بەرگرى رووسيا وەك هاوپەيمانێكى سرووشتى سەرۆكى رووسيا، ئەو دوو كەسايەتييە زۆر لەسەرۆكى رووسيا نزيكن، لە كەسەكانى سەرەتابوون كە زانيارى لەسەر نيەتى پۆتين بۆ هێرشكردنە سەر رووسيا هەبوو.
نيكۆلاى پاترۆشێڤ، دەستەڕاستى سەرۆكى رووسيا، بەگوێرەى دەزگاى هەواڵگرى ئەمەريكا ئەو پێشنيازى بۆ دەكات، پێشنيارى بەردەوامى هێرشەكانى سەر ئۆكرايناى بۆ دەكات. 

خاڵى لێكچوو لەنێوان بيركردنەوەى پۆتين پاترۆشێڤ زۆر، پاترۆشێڤ كەسێكى پارێزكار و دژە ليبراڵە، هەرووكيان دژ بە ئەمريكان، سەرۆكى دەزگاى هەواڵگرى پێى وايە ئەمەريكا هێزێكى ياخييە، دەستبەردارى هەموو رێساكان بوو.
پاڵپەڕەكە پێى وايە پاترۆشێڤ و سێرگى شويگۆ دوو كەسى گونجاون بۆ جێگرەوەى سەرۆكى رووسيا، هەر يەكێكيان دەسەڵات بگرێتە دەست دەتوانێت بەردەوامى بەو سێستەمى ئێستاى رووسيا، هيچ شتێك ناگۆڕێت، لەوانەش دۆخى جەنگى ئۆكراينا.
ئايا دواى پۆتين رووسيا رێگەى ديموكراسى دەگرێت؟
ئانا كۆلين دەڵێت، "گومان لەوەدا نييە ئەگەر پۆتين بەربەستێكى هەميشەيى بێتەپێش ئەوا گرووپە جۆراوجۆرەكان هەوڵى كۆنتڕۆڵكردنى دەسەڵات دەدەن، بەتايبەت كۆمەڵێك كەس لەو دۆخەى ئێستا ناڕازين، كە ئێستا ناڕەزاييەكەشيان لە رابردوو زياترە."

بەپشتبەستن لەو لێدوانانە ماڵپەڕەكە باس لەوە دەكات، ميخائيل كاسيانۆڤ، سەرۆك وەزيرانى پێشوو و ئەندامى ئۆپۆزسيۆنى رووسيا، پێى وايە لە قۆناغى دواى پۆتين هەڵبژاردنى ديموكراسيانە رێكدەخرێت، ئەو بەرپرسەى پێشووى رووسيا لە ديدارێكى كەناڵى فرانس پرێس رايگەياند، "من دڵنيام رووسيا دەگەڕێتەوە بۆ بونيادنانى دەوڵەتى ديموكراسى، تانەت ئەگەر ئەو كارە ماوەيەكيشى بووبێت."

بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا ماڵپەڕەكە باس لەوە دەكات كاسيانۆڤ هۆشدارى داوە، جێگرەوەى پۆتين سەختە، بەتايبەت لەدواى جەنگى ئۆكراينا، ئاماژە بەو كارەساتەش دەكات كە دەيبينين، ئەوەش وادەكات ئۆپۆزسيۆن يەكبگرێت، ئەوەش هاوكار دەبێت بۆ دووبارە بونيادنانەوەى هەمووشتێك لە سفرەوە، هەروەها چاكسازييە ئابوورى و كۆمەڵاتييەكان بەتەواوى دەستپێدەكانەوە، پوختەى قسان ئەوەيە ئاڵنگەريەكان بە بارتەقاى قورسى گەورەن، بەڵام پێويستە بەرەنگارى ببنەوە.

سەرچاوە: عەرەبی 21

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین