ئەردۆغان پارێزگاری لە دەنگەكانی خۆی دەكات شیکاری

نوچەنێت

وەرگێرانی: ئیسماعیل تەها

سەرەڕای ئەو بوومەلەرەزە وێرانەی باشووری توركیای گرتەوە، چەند راپرسییەك دەری دەخەن رەجەب تەیب ئەردۆغان و پارتی دادوگەشەپێدان توانیوانە پارێزگاری لە پێگەی جەماوەری خۆی بكەن.

هەرچەندە لە كاتژمێر و رۆژەكانی سەرەتا تۆمەتی زۆر ئاراستەی حكومەت كرا، بەڵام ئۆپۆزسیۆن نەیتوانی لەسەر حیسابی پارتی فەرمانڕەوا هیچ بەرەوپێشچوونێك بەدەست بهێنن.

لە هەڵبژاردنەكانی (24)ی حوزەیرانی (2018) پارتی داد و گەشەپێدان (42.56%) دەنگەكانی بەدەستهێنا، پارتی نەتەوەپەرەست (مەهەپە)  (11.10%) بەدەیستهێنا.
پارتی گەلی كۆماری (جەهەپە) لە (ـ22.65%) دەنگەكانی بەدەستهێنا، ئی پارتی هاوپەیمانی لە (9.96%) دەنگەكانی بەدەستهێنا، پارتی دیموكراتی گەلان (هەدەپە) لە (11.70%) دەنگەكانی بەدەستهێنا.

كۆمپانیای (Optimar)  بۆ لێكۆڵینەوە لەدوای بوومەلەرزەكەی مانگی رابردوو راپرسییەكی لە (19 تا 23) شوبات ئەنجام داوە، لەو راپرسییە دوو هەزار كەس بەشدارییان كردووە، لەو راپرسییە لە (67.3%)ی بەشداربووان پێیان وایە گرنگترین كێشەیەك رووبەڕووی توركیا ببێتەوە بوومەلەرزەیە، تەنیا لە  (18.1%) پێیانوایە ئابووری گرنگترین كێشەیە رووبەڕوویان دەبێتەوە. 
ئەوەش لەكاتێدایە لە راپرسیەكانی مانگی رابردوو زۆربەی بەشداربووان گرنگترین كێشەیەك كە رووبەڕووی توركیا بێتەوە ئابووری بوو.

ئۆپتیمار لە راپرسییەكەی پرسیاری ئەوەی كردووە چ پارتێك دەتوانێت چارەسەری شوێنەواری بوومەلەرزەكان لە (29.3%)ی بەشداربوو ئاكپارتییان هەڵبژاردووە، لە (19.1%) جەهەپەیان هەڵبژاردووە، ئەوانەی هەدەپەیان هەڵبژاردووە رێژەكەیان لە (6%) ئی پارت (5.6%) رێژەی مەهەپە لە (2.3)، ئەوانەشی پێیانوایە هیچ كەسێك ناتوانێت ئەو شوێنەوارانە چارەسەر بكات، ڕێژەكەیان (21.3%)، ئەوەش رەنگدانەوەی نەبوونی متمانەیە بە سیاسییەكان.
سەبارەت بە بەدەمەوەچوونی دوای بوومەلەرزەكەش لە كاتی گونجاو و بەشێوەیەكی دروست لە هەموو پارێزگا زیانبەركەوتووەكان لە (67.7%) پێیانوایە رێكارەكان لەكاتی گونجاو نەبووە، ئەوانەشی پێیانوایە بەشێوەیەكی خێرا و لەكاتی خۆی بەدەم ئەو كارەساتە چوونە لە (35.3%)

سەبارەت بە پێشكەشكردنی هاوكاری پێویست لەدوای بوومەلەرەزەكە لە (8.4%) پێیان وایە هاوكاری پێویست كراون، لە (24.4%) دەلێن، هاوكاری پێویست نەكاروان، ئەوانەش دەڵێن هەرگیز نەكراون (9.3%) ئەوانەی دەڵێن، مامناوەند بووە لە (22.2%).

سەبارەت بەو كەسانەی دەیەوانێت ئەو بوومەلەرزە بە سیاسیی بكەن، رێژەی لە (73%) ئەوە بە كارێكی خراپ دادەنێنن، هەروەها لە (14.4%) بە ئەرێنی دادەنێنن.

سەبارەت بەو سەركردانەی لە چاكردنەوەی زیانەكان سەركەوتووترن، لە (49.7%) دەنگیان بە ئەردۆغان داوە، لە (12.7%) دەنگیان بە كەمال كلیچیدار ئۆغلۆ داوە.

لە پرسیاری ئەگەر دەنگدان بكرێت دەنگ بەكێ دەدەیت، لە (42.2%) دەنگیان بە ئەردۆغان دواوە، لە  (13.5%) كلیچدار ئۆغلۆ داوە، لە (11.8%) ئەكرەم ئیمامئۆغلۆ لە (7.4%)ی دەنگی بەدەستهێناوە، بەوەش كەوتۆتە دوای سەڵاحەدین دەمیرتاش، كە رێژەی دەنگەكانی لە (8.8%).

هەمان كۆمپانیا لە مانگی كانوونی دووەمی ساڵی رابردوو راپرسیەكی ئەنجام داوە، كە بە رێژەی لە (42.1%) دەنگی بەدەستهێنابوو، بەوەش لەپێش هەموو ركابەرەكانی بوو، ئاكپارتی رێژەی دەنگەكانی (41.1%).

هەروەها كۆمپانیای (Areda Survey) لە رۆژانی (23 تا 27) راپرسیەكی ئەنجام داوە، سێ هەزار كەس بەشدارییان كردووە، سەرەڕای بوومەلەرزەكان لەو راپرسیەش ئەردۆغان لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی پێش ركابەرەكانییەی.

بەگوێرەی ئەو راپرسیە ئاكپارتی (38.5%) دەنگی بەدەستهێناوە، مەهەپەی هاوپەیمانی پارتەكەی ئەردۆغان لە (10.5%) دەنگی بەدەستهێناوە، هەروەها پارتی گەلی كۆماری (22.8%) ئی پارت (10.4%) هەروەوها هەدەپە (10.5%) دەنگەكانی بەدەستهێناوە.

پارتەكانی تریش پارتی رەفاهی نوێ (1.6%) پارتی وڵات (1.1%) پارتی سەركەوتن (1.4%) دیڤا پارت (0.9%) پارتی سعادەت (0.6%) پارتی ئایندە (0.4%)ی بەدەستهێناوە.

هەروەها رەجەب تەیب ئەردۆغان لە (49.8%)ی بەدەستهێناوە لە پلەی یەكەمە، ئەوەش لەكاتێدایە كەمال كلیچدار ئۆغلۆ (21.7%) بەدەستهێناوە، مەنسوور یاڤاش لە (9.6%) سەلاحەدین دەمیرتاش (0.6%) ئەكرەم ئیمامئۆغلۆ لە (6.9%) هەروەها میرال ئەكشنار (2.6%)ی دەنگەكانی بەدەستهێناوە.

كۆمپانیای (TEAM) لە رۆژانی (18 تا 20) مانگی رابردوو راپرسیەكی ئەنجامداوە، لەم ئامارەكانی لە راپرسیەكانی تر نزیكن.

لەم راپرسیە ئاكپارتی (37.5%)ی دەنگەكانی بەدەستهێناوە، مەهەپە لە (6.6%)، جەهەپە (24.5%)، ئی پارت لە (11.6%)، هەدەپە لە (11.1%) لە  كە دەكاتە لە (37%)ی دەنگەكانیان بەدەستهێناوە.
بەگوێرەی داتاكانی كۆمپانیای (TEAM) ئاكپارتی لە ئەنقەرە و ئیستەنبۆڵ و ئەدەنە و بۆرسا و كۆنیا و قەیسەری غازی عەنتاب و شانلی و ئۆرفا و قەیسەری و ئەرزە رۆم، لەپێشەوە، لە ئیزمیر و ئیسكی و ئەنتاڵیا و میرسن و هاتای جەهەپە لەپێشەوەیە، لە ناوچەكانی باشووری رۆژهەڵات هەدەپە لەپێشەوەیە.

بەگوێرەی داتاكانی كۆمپانیای راپرسی دەنگەكانی هاوپەیمانی جمهور لەدوای بوومەلەرزەكە لە ناوچەی مەرەش بەراورد بە داتاكانی مانگی كانوونی دووەم بە رێژەی (37.5%) جێگیرە، مەهەپە لە (5.6%) بۆ لە (6.6%) بەرزبۆتەوە.

راپرسی ناوەندی ئیستەنبۆڵ بۆ لێكۆڵینەوەی ئابووری 

كۆمپانیای ئیستەنبۆڵ بۆ لێكۆڵینەوەی ئابوو لە رۆژانی (16 بۆ 20) مانگی رابردوو راپرسیەكی كردووە، لەو راپرسییە دوو هەزار كەس بەشدارییان كردووە، بەراورد بە مانگی كانوونی دووەمی ئەمساڵ پاڵپشتی ئەردۆغان لە (0.1%) دەنگەكانی زیادی كردووە.
لەو راپرسییە هاتووە كێ بەرپرسیی یەكەم لە روودانی ئەو بوومەلەرزەی مەرەش" لە (34%) بەڵێندەرەكان بە بەپرس دەزانن، لە (28%) حكومەت، لە (18%) شارەوانییەكان.

سەبارەت بە هەڵبژاردنەكان لەو راپرسییە هاتووە، ئاكپارتی لە (33.7%) دەنگەكانی بەدەستهێناوە، مەهەپە لە (6.8%) دەنگەكانی بەدەستهێناوە.
هەروەها جەهەپە لە (25.8%)، ئی پارت لە (13.9%)، هەدەپە (11.2%)، پارتی سەركەوتن لە (1.9%) پارتی وڵات (1.5%) دیڤا پارتە (1.3%) پارتی سعادەت و ئایندە یەكی (0.7%) دەنگیان بەدەست هێناوە.

بۆچی ئۆپۆزسیۆن پێش نەكەوت؟

حلمی داشدەمیر، نووسەر و سەرۆكی كۆمپانیای ئۆپتیمار ئاماژە بەوە دەكان، رۆژی سێیەمی بوومەلەرزەكە كلیچدار ئۆغلۆ سەردانی هاتای كردوو و هێرشی كردە سەر حكومەتی توركیا، بەڵام ئەگەر بیگوتایە ئەو حكومەتە ماوەی (20) ساڵە لەسەر دەسەڵاتە دەبێت كەموكوڕی ئەو بوومەلەرزە لە ئەستۆ بگرێنت، لەگەڵ ئەوەشدا كاری لە پێشینەمان لادانی داروپەردووە، هەموو هەوڵێك بۆ هاوئاهەنگی دەخەینەگەڕ، پێكەوە هەوڵی زرگاكردنی هاوڵلتیان دەدەین، پێكەوە ئەوانە دەنێژین كە گیانیان لەدەستداوە، لەدوای ئەوەش لێپرسینەوە لەگەڵ هەیەك لە حكومەت و لایەنە بەرپەرسەكان دەكەین، پاشا كۆتاییهاتنی ئەو ئەركانە لەو شوێنەوە دەست بە كێبڕكێی سیاسی دەكەینەوە كە لێی وەستابووین، بەوە دەیتوانی رێژەیەكی زۆری دەنگ بۆ پارتەكەی بەدەستبهێنێت و خۆشی ببێتە كاندیدێكی بەهێزی سەرۆكایەتی.

داشدەمیر باس لەوەش دەكات موحەڕەم ئینجە لەو ماوەیە زۆرترین كات لە ناوچە وێرانەكان لەگەڵ خەڵك بوو، بەڵام پارتەكانی تر هەمان ئاڕاستەی پارتی گەلی كۆمارییان گرتەبەر.

میرال ئەكشناریش لە یەكەم راگەیێندراوی دوای بوومەلەرزە باس لە هەڵیژاردنەكان دەكات، تیماری برینی زیان بەركەوتووان و گوتاری هاوسۆزی و یەكێتی.

لە بەشێكی تری قسەكانی دەڵێتن، ئۆپۆزسیۆن هەوڵی قۆستنەوەی دەرفەتی دا بۆ ئەوەی حكومەت بەرەو تێكشان لەو كاتەدا بگۆڕێت.

محەمەد عەلی كولات، بەرپرسی كۆمپانیای (MAK) بۆ لێكۆڵینەوە، دەڵێت، دەنگدەرانی دوێنێ تووڕەن، ئەمڕۆ رەخنە دەگرن، بەڵام بەیانی دەنگ دەدەن، دەنگدانیان بۆ گەڕانە بەدوای هیوا، ناكرێت ئەو هاووڵاتیان ماڵی وێران بووە و دونیای لێخرابووە، تەنیا لەسەر بنەمای دەربڕین دەنگ بدات.

لە بەشێكی تری قسەكانی دەڵێت، حكومەت بەڵێنی چاكردنەوەی خانووەكانی پێداون، هەڵبژاردنی پێشوەختەش پێش هەڵسانەوەی خەڵك لەو شۆكەی ئێستا تێیدا دەژین دەكرێت، بۆچی ئۆپۆزسیۆن ناتوانێت ئەو خوێنەوەی حكومەتی هەبێت.

سەرچاوە: عەرەبی 21

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین