رۆڵی ئێران لە سووتاندنی باڵیۆزخانەی سوید چییە؟ وەرگێڕان

نوچه‌نێت

هەندێك لە چاودێرانی سیاسی سەرسوڕمانی خۆیان لەوە دەردەخەن، كە عێراق بە تەنیا لە نێو تەواوی وڵاتانی ئیسلامی وەك پارێزەری قورئانی پیرۆز دەركەوتووە، لەو روانگەیەوە گومان دەكەن ئێران رۆڵی لە جوڵاندنی عێراق هەبێت بە پاساوی سووتاندنی قورئان، كاردانەوەی توندی لە بەرانبەر سوید هەبێت، چونكە ئێران لە ساڵانی رابردوودا كێشەیەكی هەواڵگری لەگەڵ سوید هەیە، چەندان كەسی ئێران سەر بە كۆماری ئیسلامی ئێران لەو وڵاتە دەستگیر كراون.

رووداوی سووتاندنی قورئانی پیرۆز لەلایەن سەلوان مۆمیكا كە لە 28ی حوزەیران و 20ی تەمووز لە سوید ئەنجام درا. چەندان گومان لە لایەن چاودێرانی سیاسی دروست دەكەن، لەوانە مۆمیكا خۆی سەرپەرشتی میلیشیایەكی لە عێراق كردووە، خۆی ماوەیەك نزیك بووە لە رەوتی سەدر، جاری دووەمیش كاتێك سووكایەتی بە قورئانی پیرۆز كرد، سووكایەتی بە ئاڵای عێراق و وێنەی عەلی خامنەیی رابەری كۆماری ئیسلامی ئێران و موقتەدا سەدری ریبەری رەوتی سەدر كرد. جیا لەوانە ئەوەی گومان لە لای چاودێرانی سیاسی دروست دەكات، لەنێو دەیان وڵاتی موسڵمان عێراق وەك تاكە پارێزەری قورئانی پیرۆز دەركەوت و كاردانەوەیەكی توندی بەرانبەر بە سوید هەبوو، كە گەیشتە ئەوەی باڵیۆزخانەكەی بسوتێنرێت و پەیوەندی لەگەڵ بپچڕێنێت.

ئەمڕۆ دووشەممە 24ی تەمووز ماڵپەڕی ئیلاف بابەتێكی بڵاوكردووەتەوە و تێیدا گومانی خستووەتە سەر ئەو هەڵوێستەی عێراق و بە دووری نازانێت كە ئەم هەڵوێستە توندە بە فشاری ئێرانەوە ئەنجام درا بێت، چونكە ئێران ساڵانێكە كێشەی لەگەڵ سوید هەیە، هەر بۆیەیش تاكە وڵات كە هەڵوێستی هاوشێوەی عێراق بووە لە بەرانبەر سوید، ئێران بووە، بەڵام بە شێوەیەكی وریاتر و دوور لە توندوتیژی.

چاودێرانی سیاسی گومان لەوە دەكەن
كە لە نێو وڵاتانی ئیسلامی تەنیا عێراق خۆی وەك پارێزەری قورئان دەرخستووە

حوسێن ئەمیر عەبدولەهیان وەزیری دەرەوەی ئێران لە 22ی ئەم مانگە گوتی، "دەمەوێ‌ هاووڵاتیانی ئێمە بزانن باڵیۆزی سويد لە تاران وادەی ئەركەكەی تەواو بووە و سەرۆكی ئێرانی فەرمانی كردووە كە پێشوازی لە باڵیۆزی نوێ سوید نەكرێت، تا ئەو كاتەی حكومەتی وڵاتەكەی رێكاری رژد لە بەرانبەر ئەو كەسە دەگرێتە بەر كە سووكایەتی بە قورئانی پیرۆز كردووە، هەروەها تاران باڵیۆزی نوێی خۆی رەوانەی سوید ناكات". 

وەزیری دەرەوەی ئێران لە هەمان لێدوان كە لە ماڵپەڕی CNN بڵاوكراوەتەوە دەڵێ‌، "ئێوارەی هەینی وەزیری دەرەوەی سوید پەیوەندی پێوەكردم و سەركۆنەی ئەو رێكارییەی ئێرانی كرد و داوای كرد ئەو هەڵوێستەی سوید بە ئیبراهیم رەئیسی سەرۆكی ئێران رابگەینرێت، منیش پێمراگەیاند، كە ناكرێت رای گشتی دوو ملیار موسڵمان فەرامۆش بكرێت، بۆیە لێدوانی وەزارەتی دەرەوەی سوید تەنیا بەسر نییە، دەبێت كەسەكە بگیرێت و دادگایی بكرێت".

ئێران چ كێشەی لەگەڵ سوید هەیە؟

كۆمەڵێك كەس كە نزیكن لە دەسەڵاتی كۆماری ئیسلامی ئێران، یانیش ماوەیەك سەر بەو دەسەڵاتە بوون، لە سوید گیراون بە تۆمەتی سیخوڕی و پێشێلكردنی مافەكانی مرۆڤ دادگایی دەكرێن. یەكێك لەو كەیسانە كە چەندان ساڵە لە سوید هەیە، كەیسی نووری حەمیدە كە ئەو لە هەشتەكانی سەدەی رابردوو لە ئێران لە ناوچەی كەرەج بەرپرسی گرتووخانەیەك بووە و لە سوید دادگایی دەكرێت بە تۆمەتی پێشێكردنی مافەكانی مرۆڤ. جیا لەمەیش چەندان كەسی تری ئێرانی بە تۆمەتی سیخوڕیكردن لە سوید گیراون، كە دوایین كەیس دوو برا بوون بە ناوی "پەیمان و پەیام" لەلایەن سویدەوە بە تۆمەتی سیخوڕیكردن گیراون، ئەوەی جێی سەرنج بێت ئەو دوو كەسە رەگەزنامەی سویدیان هەیە و لە دەزگای هەواڵگری و پۆلیسی سویدی كاریان كردووە.

حەمید نووری بەرپرسێكی ئێرانە چەند ساڵە لە سوید گیراوە

لەبەرانبەردا ئێران رایگەیاندووە، كەسانێكی سویدی بە تۆمەتی سیخوڕی دەستگیركردووە، لەوانە لە تەمووزی 2022 وەزارەتی ئیتلاعاتی ئێران رایگەیاند كەسێكی سویدی بە تۆمەتی سیخوڕی دەستگیركردووە، چاودێرانی سیاسی هەر زوو ئاماژەیان بۆ ئەوە كرد كە لەوانەیە ئێران ئەمە وەك فشاری بەرانبەر بە سوید بەكار بهێنێ‌، لە بەرانبەردا سوید هۆشداری بە هاووڵاتیانی دا خۆیان لە سەفەركردن بۆ ئێران بە دوور بگرن.

ئیلاف: ئێران سیاسەتی دەرەوەی عێراق رێكدەخات

ماڵپەڕی ئیلافی عەرەبی كە یەكەم  رۆژنامەی ئەلیكترۆنی عەرەبی دادەنرێت و لە لەندەنە. ئەمڕۆ بابەتێكی بە ناونیشانی : "پزیشكێك خەڵك چارەسەر دەكات و خۆی نەخۆشە.. عێراق بە نموونە" بڵاوكردووەتەوە و تێیدا باس لەوە دەكات كە هەنگاوەكانی سیاسەتی دەرەوەی عێراق لەلایەن ئێرانەوە ئاراستە دەكرێت. 

لەسەرەتای بابەتەكە نووسەر سەرسوڕمانی خۆی لەبەرانبەر ئەوە دەربڕیوە، كە وەزیری دەرەوەی عێراق پێشنیاری كردووە رۆڵی ناوبژیوانی لە شەڕی یەمەن ببینێ‌، لەو روانگەیەوە نووسەری بابەتەكە پێیوایە ئەمە دووفاقییە چونكە عێراق خۆی بە دەست چەندان كێشەوە دەناڵێنێ‌. نووسەر باس لەوە دەكات كە عێراق دەمێك ناوبژیوانی نێوان ئێران و سعوودیە، ئەمریكا و ئێران، ئێران و میسر دەكات و دەڵێ‌، "یەكێك هیچ شتێك لەبارەی بارودۆخی داڕماوی عێراق نەزانێ‌ كە كەوتووەتە بەر شەقی وڵاتانی ناوچەكە و جیهان، ئەوا وا دەزانێ‌ عێراق خۆی كێشەكانی سفڕكردووەتەوە و بەرەو چارەسەركردنی كێشەی وڵاتانی ناوچەكە و جیهان دەچێت".

بە بڕوای بابەتەكەی ئیران هەموو ئەو هەوڵ و پێشنیارانەی سیاسەتی دەرەوەی عێراق لە بەرژوەندی ئێرانە و ئەمەیش سەیر نییە، "چونكە عێراق دەسەڵاتی دراوسێیە خراپەكەی بەسەرەوە و بۆ ئێران وەك (باشكاتب)ی لێهاتووە، ئەركی سەرەكی ئەوەیە بەو ئەركە هەڵبستێت كە راستەوخۆ و یان ناڕاستەوخۆ ئەو وڵاتە پێی رادەسپێرێت".

لەوانەیە مۆمیكایش هێشتا لە خزمەت ئێران بێت!

دوای ئەو لێكدانەوەیەی سەرەوە نزار جاف نووسەری بابەتەكەی ئیلاف دێتە سەر رووداوی سووتاندنی باڵیۆزخانەی سوید و دەڵێ‌، "ناچمە ناو وردەكاری ئەوەی لە سوید لەسەر دەستی میلیشایەكی پێشووی عێراق روویدا، كە لەوانەیە هێشتا بە رێگە و شێوازی جیاواز لە خزمەتدا بێت، بەڵام تەنیا ئەوە دەڵێم ئاژاوەیەك بە پاشخانێكی ئاینی و تایفەگەری نییە كە پشكی شێری بۆ دراوسێیە خراپەكە نەبێت، ئەم ئاژاوەیەش كە سویدی كردە دەستپێكی خۆی، هەرگیز ناكرێت لە بابەتی ئەو بەرپرسە ئێرانییەی زیندانەكانی سوید جیا بكرێتەوە، كە بەشدار بووە لە كوشتاری زیندانە سیاسییەكانی هاوینی 1988". دوای ئەو پەرەگرافە نووسەر دووپاتی دەكاتەوە كە ئێران هەموو هەوڵێك دەدات بۆ ئەوەی كێشەی ئەو بەرپرسە گیراوە و گیراوەكانی تری لە سوید چارەسەر بكات، كە پێشتریش بە هەمان شێوەی دۆسیەی "ئەسەدوڵا ئەسەدی"  چارەسەركردووە!

ئەسەدوڵا ئەسەدی دیپلۆماتكارێكی ئێرانی بوو لە نەمسا، لەلایەن نەمسا و ئەڵمانیا بەوە تۆمەتبار كرا كە گوایە سەرپەرشتی پیلانی تیرۆركردنی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی كردووە، دوای ئەوەی لە بەلجیكا بە 20 ساڵ زیندانی ئەسەدی سزا درا، لە ئایاری رابردوو بڕیاری بەردانی دەرچوو. ماڵپەڕی كەناڵی حوڕە ئەو كات باسی لەوە كردووە، ئێران هاووڵاتییەكی بەلیجكی كە لە بواری فریاكەوتنی مرۆیی كاری دەكرد، بە تۆمەتی سیخوڕی دەستگیركردووە و دواتر بەلجیكای ناچاركردووە لەگەڵ ئەسەدی بیگۆڕێتەوە.

 

 

 

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین