قەزافی خوێنەرێكی نایاب بوو ! کولتوور

نوچه‌نێت

عەبدولرەحمان شەلقەم وەزیری پێشووی دەرەوەی لیبیا لە یاداشتەكانی باس لە موعەمەر قەزافی سەرۆكی پێشووی لیبیا دەكات و دەڵێ‌، "خوێنەرێك بوو لە پلەی یەكەم".

ئەمڕۆ پێنجشەممە سێی ئابی 2023 رۆژنامەی شەرق ئەوسەت بەشێك لە یاداشتەكانی عەبدولرەحمان شەلقەم بڵاوكردووەتەوە، كە پێشتر چەندان بەرپرسیارێتی لە لیبیا هەبووە و لەنێوان ساڵانی 2000 تا 2009یش وەزیری دەرەوەی لیبیا بوو. قەزافی چەندان هەڵسوكەوتی هەبوو، كە جێی سەرنجی دنیا بوو، بەڵام ئەوەی یەكەمجارە باس دەكرێت، بابەتی خوێندنەوەیە كە ئەو بەرپرسەی پێشووی لیبیا باسی دەكات.

رەنگە زۆر شت لەبارەی قەزافی بگوترێت كە بە دڵی لایەنگرانی نەبێت، بەڵام شەلقەم ئەمەی پێ ئاساییە و دەڵێ‌، "بە خواستی خۆت شت لەبارەی قەزافی بڵێ، دەتوانیت بە زمان و قەڵەمی سیاسی و ئایدیۆلۆژی رەخنە لە كەسایەتی بگریت، بەڵام كەس ناتوانێ‌ نكۆڵی لەوە بكات كە قەزافی خوێنەرێك بووە لە پلەی یەكەم، ئەو تاوتوێی ئەو شتانەی دەكرد كە بە قووڵی دەیخوێندەوە، ئەو بە وردی كتێبەكانی هەڵدەبژارد".

قەزافی بە عەلی وەردی سەرسام بوو

شەلقەم ئەو كتێبانە ئاشكرا دەكات كە هەمیشە  لەلای قەزافی بوون و دەڵێ‌، "زۆر زوو بە وردی قەزافی میری میكیاڤیلی خوێندەووتەوە و لە تەواوی ژیانی لێی دانەبڕا، هەروەها (خەباتی من)ی هیتلەر، (كتێبی سووری) ماوتسی تۆنگی رێبەری چین، (مقەدیمەی ئیبن خەلدون)  لەگەڵ چەندان كتێبی مێژووی كۆن و نوێ، بەڵام لە كتێبی سەوز ( قەزافی نووسیویەتی) راستەوخۆ هیچ شتێكی لەو كتێبیانە وەرنەگرتووە و لە نووسینیش پشتی بە كەس نەبەستووە".

وێنەیەكی زۆر كۆنی قەزافی راكشاوە و شتێك دەخوێنێتەوە

عەبدولرەحمان شەلقەم دواتر دێتە سەر باسی كتێبخانەكەی قەزافی و بەگوێرەی قسەكانی ئەو بێت چەندان كتێبی هەبووە، كە لەنێو ئەو كتێبخانانە ماوەیەكی زۆر دەمایەوە و پێشوازی لە میوانەكانی دەكرد و كۆبوونەوەی دەكرد، كاتێكیشی بۆ خوێندنەوە تەرخان دەكرد، بیرۆكەی دامەزراندنی كتێبخانەیش لەلایەن قەزافی بۆ ساڵی 1982 دەگەڕێتەوە، شەلقەم لە یاداشتەكانی كە بە ناوی "ساڵانی من" بڵاوكراوەتەوە، دەڵێ، " لە 1982 بە ئیبراهیم ئەندازیار گەیشتم باسی لەوە كرد كە عەقیدی برا (مەبەستی قەزافییە) دەیەوێ‌ كتێبخانەیەكی گەورە و گرنگ لە سەركردایەتی دابنێت و دەبێت من هاوكاری بكەم لە هەڵبژاردنی ناونیشانەكان، منیش ویستم بزانم بە دیاریكراوی عەقید دەیەوێ‌ چ بخوێنێتەوە و گوتم پێموانییە كاتی ئەوەی هەبێت چەندان بەرگی تەواو بخوێنێتەوە، بۆیە باشترە ئەو كتێبانە هەڵبژێرین كە باسی بابەتە هاوچەرخەكان دەكات بە تایبەتی كۆمەڵایەتی و سیاسی و ئاینی و فەلسەفی و ئابووری، نابێت كتێبە مێژووییەكان فەرامۆش بكەین چونكە ئەو بە مێژوو رووچووە و عاشقی مێژووە. بۆیە دەستم كرد بە ئامادەكردنی چاپكراوە عەرەبییە نوێیەكان و ژمارەیەكی زۆرم لە بابەتی جیاواز هەڵبژارد و رادەستی ئیبراهیم ئەندازیارم كرد".

كاتێک قەزافی لە بابەتی سیاسی تووڕە دەبوو 
بە باسكردنی شیعر و فەلسەفە هێور دەبووەوە

وەزیری پێشووتری لیبیا باس لەوەیش دەكات كە قەزافی بە چ نووسەرێكی عەرەب سەرسام بووە و لەگەڵ ئەو تاوتوێی بۆچوونەكانی كردووە، لەوانە عەبدوڵا عەرەوی نووسەری مەغریبی و عەلی وەردی نووسەری عێراقی و عەبدولمەجید شەرقی نووسەری توونسی. دەشڵێ‌، "موعەمەر قەزافی رۆشنبیری وەك قەزافی شۆڕشگێڕ و سیاسی نەبوو، ئەو لە گفتوگۆكانی و گەنگەشە فكرییەكانی زۆر دیموكراسیانە و كراوە بوو، مكوڕ بوو زانیاریەك وەربگرێت كە پێشتر رێكەوتی نەكردبوو، زۆرجاریش ئەو زانیارییانەی لە یاداشتەكانی دەنووسی، چەندان جار بابەتی سیاسی لە نێوانمان وایدەكرد تووڕە بێت و هەڵبچێ‌، بەڵام هەركە دەچووینە ناو بابەتی هزری و ئەدەبی، بە تایبەتی شیعر و فەلسەفە، دەبووە كەسایەتیەكی هێمن و گفتوگۆكەر و گوێگر"

عەبدولرەحمان شەلقەم لەكۆتایی قسەكانی باس لەوەیش دەكات، زۆرجار كێشە سیاسییەكانی دەرەوە و ناوخۆ رێگرییان لەوە كردووە، موعەمەر قەزافی كاتێكی دیاریكراو بۆ خوێندنەوە تەرخان بكات. قەزافیش خۆی كتێبێكی بە ناوی "كتێبی سەوز " نووسیوە، شەلقەم دووپاتی دەكاتەوە لە نووسینی ئەو كتێبە پشتی بە كەس نەبەستووە  بیرۆكەی كتێبەكەیش لە ململانێیەكانی ناوچەكە وەرگرتووە.

موعەمەر قەزافی رابەری لیبیا لە ساڵی 1942 لەدایكبووە و لە ساڵی 2011 لە سەروبەندی راپەڕینەكانی بەهاری عەرەبی لەلایەن راپەڕیوەكان كوژرا.



 

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین