Nuce Logo

نوچەنێت

ئەحمەد موسا ئەلعەبادی، گوتەبێژی وەزارەتی کارەبای عێراق ڕایگەیاند: وەزیری کارەبا هەفتەی داهاتوو، بۆ ڕاوێژکردن و واژۆکردنی ڕێککەوتنی نوێی وزە، سەردانی ئێران دەکات. ئەم سەردانەی وەزیری کارەبای عێراق لە کاتێکدایە، بەهۆی بەرزبوونەوەی پلەکانی گەرما، خواست لەسەر کارەبای ناوخۆیی زیاد دەکات، بۆ زیادکردنی کاتژمێرەکانی پێدانی کارەبا و، چارەسەرکردنی ئەو پرسە، عێراق  پێویستی بە هاوردەکردنی زیاتری گازی سروشتی هەیە. 

هەروەها ئەلعەبادی وتی: بەهۆی وەستانی هەناردەکردنی گازی پێوسیت، بۆ بەرهەمهێنانی کارەبا، عێراق تووشی کورتهێنانی دابینکردنی کارەبا بووە، بە زیاتر لە 10 مێگاوات کارەبا، لەبەرامبەرادا، ئێران داوای شایستە داراییەکانی خۆی دەکات، کە بڕی 2 میلیار و 600 میلیۆن دۆلارە، بۆ ئەو مەبەستە لەئەو سەردانەی وەزیری کارەبا بۆ ئێران، ڕێککەوتنی نوێ واژوو دەکرێن

گرفتەکانی کارەبای عێراق

پرسی بەرهەمهێنانی کارەبا لە عێراق، جگە لە پرسە ئابوورییەکان و کێشە تەکنیکییەکانی عێراق، لە بەرهەمهێنانی کارەبادا، ڕوویەکی ئالۆزی جیۆسیاسی لە خۆ گرتووە، ئەمەش بە هۆی فشارە بەردەوامەکانی وڵاتانی ڕۆژئاوایە، لە پشتبەستنی عێراق بە هاوردەکردنی گازی ئێران وێڕای سزا ئابوورییەکان. 

لە ئێستادا، ئاستی بەرهەمهێنانی کارەبا لە عێراقدا بڕی 19 هەزار مێگاواتە، هەروەها بڕی 1200 مێگاوات لە ئێران هاوردە دەکات، بەڵام ئاستی بەکاربردنی کارەبا پێویستی بە 30 هەزار مێگاواتە، واتە کورتهێنانێکی بەرچاو لە بەرهەمهێنان و بەکاربردن لەو سێکتەردا بوونی هەیە، ئەمەش فاکتەری سەرەکییە لە پچڕانی کارەبا بە بەردەوامی بە تایبەت لە وەرزی هاویندا. 

عێراق بۆ بەرهەمهێنانی کارەبا، ڕۆژانە پێویستی بە 50 میلیۆن مەتر سێجای گازی سروشتی هەیە، بەڵام بە هۆی کێشە سیاسی و ئابوورییەکانی حوکوومەتی عێراق، تەنیا توانای دابینکردنی 5 میلیۆن مەتر سێجای گازی هەبووە، ئەمەش بووە هۆی کەمبوونەوەی 7 هەزار مێگاوات کارەبا لە پارێزگاکانی عێراقدا. 

جگە لەوە، کێشەیەکی تری بەردەم سێکتەری کارەبای عێراق، کەمی پرۆژەکانی پاڵاوتنی وزەیە، لە کێڵگە نەوتیەکانیدا، چونکە لەبارەی پرسی پشتبەستنی عێراق لە دابینکردنی کارەبا بە وڵاتی ئێران، وتەبێژی وەزارەتی کارەبا ڕایگەیاند؛ بەرهەمێنانی کارەبا پێویستی بە میلیۆنێک بەرمیل نەوتی ڕۆژانە هەیە، ئەگەر عێراق ئەو ڕێژەیە دابین بکات، ئەوا کاردەکاتە سەر پشکی نەوتی عێراق لە ڕێککەوتنی ئۆپێک. 

گرفتەکانی کارەبای عێراق لە ساڵی 2003 بە دواوە بەردەوامیان هەیە و زیاتر لە 81 ملیار دۆلاری لەو کەرتەدا خەرجکردووە، بۆ ئەو مەبەستە عێراق هەوڵدەدات، لە ڕێگەی زیادکردنی پرۆژەکانی بەرهەمهێنانی گازی سروشتی ئاستی بەرهەمهێنانی کارەبای بۆ 22 مێگاوات بەرزبکاتەوە، بێ ئەوەی هیچ سەرچاوەیەکی گاز لە ئێران هاوردە بکات. لە هەمانکاتدا پلانی عێراق هەماهەنگیکردنە لە گەڵ وڵاتانی رووسیا و قەتەر و کازاخستان، لە پێناو زیادکردنی ئاستی بەرهەمهێنانی گازی سروشتی، جگە لەوەی ئامانجێکی سەرەکی حکوومەتی عێراق لە پەیوەندییە سێ قۆڵیەکەی(عێراق – میسر – ئەردەن) چارسەکردنی گرفتەکانی کارەباییە،  بەڵام قەیرانە سیاسی و ئابووری و ئەمنییەکانی ئەو وڵاتە، ئەگەرەکانی سەرکەوتنی ئەو پلانانە لاوازتر دەکەن.